Akademik Veri Yönetim Sistemi
IDIL SANAT VE DIL DERGISI, cilt.12, sa.109, ss.982-1008, 2023 (Hakemli Dergi)
Toplum
kültürünün bir parçası olan tarihi yapılar ve çevreler, toplumların sosyal,
kültürel ve ekonomik birikimlerini ve inşa edildikleri dönemin mimari ve
malzeme özelliklerini günümüze yansıtan önemli birer belgedirler. Tarihi
yapıların sürdürülebilirliğini ve gelecek nesillere özgünlüklerini koruyarak
aktarılmasını sağlamak tüm kültürler için önemli bir görevdir. Ancak,
Türkiye’deki tarihi yapıların büyük bir çoğunluğu, afetler, yanlış devlet
politikaları, vandalizm, terk, yanlış kullanım ve restorasyonlar ile yangınlar
gibi nedenlerle hızla yok olmaktadır.
Günümüzde
“yeniden işlevlendirme ya da yenileme (adaptive reuse)” olarak adlandırılan
restorasyon tekniği, özgün işleviyle artık kullanılamayan tarihi yapıların ilk
işlevinden farklı bir işlevle kullanılmasını ve böylece bu yapıların korunarak
gelecek nesillere aktarılmasını sağlayan koruma uygulamalarından biridir.
Kurtuluş
Savaşı’ndan harabe bir kent görünümünde çıkan Aydın’da, Cumhuriyet’in ilanıyla
birlikte hızlı bir yenilenme çalışması başlamış ve kentte I. Ulusal Mimarlık
Akımı’nın etkisiyle hizmet binaları ve konutlar yapılmıştır. Aydın Cumhuriyet Mektebi
de akımın etkisiyle Aydın’da yapılmış ilk ortaokul yapısıdır. Yapı, Aydın
kentinin, tarihi ve belleği açısından yapıldığı günden bugüne önemini korumuş
gerek mimari özellikleri gerekse de sahip olduğu koruma değerlerini büyük
ölçüde günümüze taşımıştır.
Bu
makalede, Aydın Cumhuriyet Mektebi’nde uygulanan yeniden işlevlendirme
çalışmaları, koruma ve sürdürülebilirlik bağlamında değerlendirilecek, yapının
tarihçesi, yapının sahip olduğu koruma değerleri tespit edilecek, yapının
değişim süreci anlatılacak ve makale değerlendirme ve sonuç kısmıyla
bitirilecektir.
Historical
buildings and environments, which are integral parts of society's culture,
serve as significant documentation reflecting the social, cultural, and
economic accumulations of civilizations and the architectural and material
characteristics of the era in which they were constructed, preserving their
importance to the present day. Ensuring the sustainability of historical
buildings and passing on their uniqueness to future generations is a crucial
task for all cultures. However, in Turkey, a large majority of historical
buildings are rapidly disappearing due to disasters, misguided government
policies, vandalism, abandonment, misuse, restorations, and fires.
In
the contemporary context, the restoration technique known as "adaptive
reuse" allows historical buildings that are no longer used for their
original functions to be repurposed with different functions, thereby
safeguarding their preservation for future generations. The approach of
adaptive reuse ensures the conservation of historical buildings while adapting
them to meet the needs of future generations, and this practice is gaining
prominence.
In
Aydın, a city that emerged in a state of ruins after the War of Independence, a
rapid rejuvenation effort commenced with the proclamation of the Republic.
Under the influence of the First National Architecture Movement, service
buildings and residences were constructed in the city. Aydın Cumhuriyet
Mektebi, influenced by this movement, became the first middle school structure
built in Aydın. The building has retained its significance in terms of Aydın's
history and memory since its inception, preserving its architectural features
and conservation values to a great extent.
This
article will evaluate the applied adaptive reuse efforts at Aydın Cumhuriyet Mektebi
in the context of conservation and sustainability. It will examine the history
of the building, identify its conservation values, narrate the process of
change the building has undergone, and conclude with an assessment and
conclusion section.