Uyarlama Senaryo ve Türleri


Yanat Bağcı Y.

Turkish Studies, cilt.16, sa.2, ss.789-803, 2021 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 16 Sayı: 2
  • Basım Tarihi: 2021
  • Doi Numarası: 10.7827/turkishstudies.49864
  • Dergi Adı: Turkish Studies
  • Derginin Tarandığı İndeksler: IBZ Online, ERIC (Education Resources Information Center), Index Islamicus, MLA - Modern Language Association Database
  • Sayfa Sayıları: ss.789-803
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Hayır

Özet

Sinema 126 yıllık tarihi ile en genç sanat dallarından biri olarak kendi anlatım biçimini ve içeriğini oluşturana kadar kendinden önce gelen diğer sanat dallarından hem içerik hem de biçim bakımından yararlanarak var oluş sürecini hızlandırmak istemiştir. Elbette bu sinemanın kendine özgü yazım biçimi olan senaryoyu da etkilemiştir. Bu bağlamda senaryo başta tiyatro ve edebiyat olmak üzere film/dizi uyarlamaları; diğer adıyla yeniden çevrimler, biyografiler, otobiyografiler, çizgi romanlar, bilgisayar oyunları gibi birçok kaynaktan yararlanmış ve bunları sinemaya özgü bir anlatım biçimiyle yeniden yazmıştır. Türk Sineması da Türk edebiyatının önemli eserlerini filme alarak bu akımı takip etmiş, zaman içinde video oyunları hariç diğer tüm uyarlama türlerini de hayata geçirmiştir. Türk Sineması bu uyarlama türleri içinde özellikle yeniden çevrimler konusunda dünyanın öncü sinemaları arasında yer almaktadır. Senaryo kaynağa sadakatine göre ise Birebir Uyarlama, Yorumlama ve Esinlenme olmak üzere üçe ayrılır. Bu çalışma uyarlama senaryonun tarihçesini, özelliklerini ve türlerini belirlemek ve detaylı bir şekilde açıklamak amacıyla literatür tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda uyarlama senaryonun tanımı, ilk uyarlamalar, kaynağa sadakatine göre uyarlama çeşitleri ve kaynağına göre uyarlama çeşitleri ele alınmış ve tüm uyarlama türleri örneklerle açıklanmıştır. Sonuçta elde edilen verilen değerlendirilmiş ve uyarlama senaryonun sorunları tespit edilerek bu sorunların giderilebilmesi için de bazı önerilerde bulunulmuştur.

Cinema, as the youngest branch of fine arts with its 126 year history, wanted to accelerate the process of existence by taking advantage of other branches of art that preceded it in terms of both content and form, until it created its own form of expression and content. Of course, this also affected the script, which is the unique way of cinema writing. In this context, the script used many sources such as theater and literature, film/series adaptations; also known as re-makes, biographies, autobiographies, comics, computer games and rewritten them in a form of narrative specific to cinema. Turkish cinema has also followed this trend by filming important works of Turkish literature, and over time it has implemented all other adaptation genres except video games. Turkish cinema is one of the world's leading cinemas in these adaptation types, especially in the field of re-makes. According to the royalty degree to the source, the script is defined with three types: Identical adaptation, Interpretation and Inspiration. This study was carried out by literature review method in order to determine the history, characteristics and types of adaptation scenario and to explain all in detail. In this direction, the definition of adaptation scenario, the first adaptations, adaptation types according to source loyalty and adaptation types according to source are discussed and all adaptation types are explained with examples. The resulting data was evaluated and some suggestions were made to resolve these problems by identifying the problems of the adaptation scenario.