Turkish Studies, cilt.16, sa.2, ss.789-803, 2021 (Hakemli Dergi)
Sinema 126 yıllık tarihi ile en genç sanat dallarından biri olarak kendi anlatım biçimini ve içeriğini
oluşturana kadar kendinden önce gelen diğer sanat dallarından hem içerik hem de biçim bakımından
yararlanarak var oluş sürecini hızlandırmak istemiştir. Elbette bu sinemanın kendine özgü yazım biçimi olan
senaryoyu da etkilemiştir. Bu bağlamda senaryo başta tiyatro ve edebiyat olmak üzere film/dizi
uyarlamaları; diğer adıyla yeniden çevrimler, biyografiler, otobiyografiler, çizgi romanlar, bilgisayar oyunları
gibi birçok kaynaktan yararlanmış ve bunları sinemaya özgü bir anlatım biçimiyle yeniden yazmıştır. Türk
Sineması da Türk edebiyatının önemli eserlerini filme alarak bu akımı takip etmiş, zaman içinde video
oyunları hariç diğer tüm uyarlama türlerini de hayata geçirmiştir. Türk Sineması bu uyarlama türleri içinde
özellikle yeniden çevrimler konusunda dünyanın öncü sinemaları arasında yer almaktadır. Senaryo kaynağa
sadakatine göre ise Birebir Uyarlama, Yorumlama ve Esinlenme olmak üzere üçe ayrılır. Bu çalışma
uyarlama senaryonun tarihçesini, özelliklerini ve türlerini belirlemek ve detaylı bir şekilde açıklamak
amacıyla literatür tarama yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda uyarlama senaryonun tanımı, ilk
uyarlamalar, kaynağa sadakatine göre uyarlama çeşitleri ve kaynağına göre uyarlama çeşitleri ele alınmış ve tüm uyarlama türleri örneklerle açıklanmıştır. Sonuçta elde edilen verilen değerlendirilmiş ve uyarlama
senaryonun sorunları tespit edilerek bu sorunların giderilebilmesi için de bazı önerilerde bulunulmuştur.
Cinema, as the youngest branch of fine arts with its 126 year history, wanted to accelerate the
process of existence by taking advantage of other branches of art that preceded it in terms of both content and
form, until it created its own form of expression and content. Of course, this also affected the script, which is
the unique way of cinema writing. In this context, the script used many sources such as theater and literature,
film/series adaptations; also known as re-makes, biographies, autobiographies, comics, computer games and
rewritten them in a form of narrative specific to cinema. Turkish cinema has also followed this trend by
filming important works of Turkish literature, and over time it has implemented all other adaptation genres
except video games. Turkish cinema is one of the world's leading cinemas in these adaptation types,
especially in the field of re-makes. According to the royalty degree to the source, the script is defined with
three types: Identical adaptation, Interpretation and Inspiration. This study was carried out by literature
review method in order to determine the history, characteristics and types of adaptation scenario and to
explain all in detail. In this direction, the definition of adaptation scenario, the first adaptations, adaptation
types according to source loyalty and adaptation types according to source are discussed and all adaptation
types are explained with examples. The resulting data was evaluated and some suggestions were made to
resolve these problems by identifying the problems of the adaptation scenario.