TÜRKİYE’DE YAPILAN DİJİTAL EBEVEYNLİK FARKINDALIĞI İLE İLGİLİ ARAŞTIRMALARIN DOKÜMAN ANALİZİ YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ


Altunbaş T., Yüksel Şahin F.

Uluslararası ANADOLU Sosyal Bilimler Dergisi, cilt.9, sa.4, ss.868-892, 2025 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu araştırma ile dijital ebeveynlik farkındalığına yönelik Türkiye’de yapılmış tez ve makale çalışmalarının doküman analizi yöntemi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, anahtar kelimeler ile dahil etme ve hariç tutma ölçütleri göz önünde bulundurularak veri toplama süreci yürütülmüştür. YÖK Ulusal Tez Merkezi, Google Akademik, Ulakbim ve Dergipark veri tabanlarından erişilen 13 tane tam metni olan makale, 3 doktora, 25 yüksek lisans ve 2 tıpta uzmanlık tezi olmak üzere 43 çalışma incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma desenleri içerisinde yer alan durum çalışması deseni ve veri toplama yöntemi olarak yazılı doküman incelemesi kullanılmıştır. Çalışmada ayrıca, Araştırma Değerlendirme Formu kullanılmıştır ve veriler, betimsel analiz yöntemi ile çözümlenerek nicelleştirilerek verilmiştir. Araştırma kapsamında incelenen çalışmalar, araştırmanın yayın yılı, araştırma türü ve yöntemi, çalışma grubunun özellikleri ile birlikte incelenen değişkenler açısından değerlendirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; dijital ebeveynlik farkındalığı üzerine yapılmış araştırmaların yıllara göre dağılımına bakıldığında özellikle 2020 yılından itibaren yükselişe geçtiği ve en çok çalışmanın yapıldığı yılların, 2023 ve 2024 olduğu belirlenmiştir. Bu konuyla ilgili makaleler daha sınırlı sayıdayken tezlerin çoğunlukta olduğu görülmüştür. Dijital ebeveynlik farkındalığı üzerine yapılan araştırmaların çoğunlukla nicel yöntemler ile gerçekleştirildiği ve en çok ebeveynlerden veri toplandığı görülmüştür. İncelenen çalışmalarda, en sık sosyodemografik değişken, problemli medya kullanımı, ebeveyn tutumu ve çocukta internet bağımlılığı değişkenleri üzerine çalışılmıştır. Araştırmanın sonuçları, alan yazın ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Dijital ebeveynlik farkındalığı, Durum Çalışması, Doküman Analizi, Türkiye.