Akademik Veri Yönetim Sistemi
10. Yıldız Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, İstanbul, Türkiye, 21 - 22 Aralık 2023, ss.268
Bu bildiri Yıldız Teknik Üniversitesi BAP Koordinasyon Birimi tarafından SBA-2022-5047
proje numarası ve "Osmanlı İmparatorluğu Döneminde Yazılan Türk Dili ve Edebiyatı
Kitaplarının Kültür Aktarımı Bağlamında Değerlendirilmesi (1600-1923 Yılları Arası)" ismi
ile desteklenen projenin bir çıktısıdır.
Proje kapsamında incelenen kitaplar arasında en hacimli eserlerden biri olan "Cursus
Grammaticalis Linguarum Orientalium, Arabicae Scilicet, Persicae et Turcicae"nın yazarı
Joanne Baptista Podesta Viyana Üniversitesinde Türkçe dersleri veren ilk isimdir. Aynı
zamanda meşhur Türkolog Meninski'nin çağdaşı ve meslektaşı olduğu kadar en büyük
rakiplerinden biridir. Yazar yukarıda adı geçen eserinin ilk cildinde Arapça, ikinci cildinde ise
Farsça gramerleri anlatmıştır. Çalışmanın son kısmında Türkçe gramere yer verdiği bu 3 ciltlik
eserin son ve en kapsamlı cildi 1338 sayfadan meydana gelmektedir.
Podesta'nın bu önemli eserinde İslami metinler bulunmakla birlikte bu bildiride bunlardan
yalnızca İslamın şartları ile ilgili metinler ele alınacaktır. İslamın beş şartı olan şehadet
getirmek, namaz kılmak, zekât vermek, oruç tutmak ve hacca gitmek konuları hakkında çeşitli
örnekler ihtiva eden eserde İslamın şartlarına ilişkin hadisler, dinî yorumlar ve çeşitli
kaynaklardan alınan rivayetler bulunmaktadır. Örnek olarak, eserde namaz kılmanın Allah
katındaki karşılığı, kılınmayan namazlar ve namaz kılanlar ile kılmayanlar arasındaki fark;
oruç tutmanın Allah katındaki karşılığı, orucun geçerli sayıldığı durumlar ve iftarın nasıl
açıldığı; zekâtın geçerli olduğu durumlar ile şehadet getirmenin ve şehadetten vazgeçmemenin
önemi çeşitli metinlerde anlatılmıştır. Bunlara ilave olarak bazı iyi amellerin icrasının İslamın
bazı şartlarına denk, hatta onlardan daha üstün olduğunun anlatıldığı metinler de
bulunmaktadır. Bu çalışmada yukarıdaki veriler ışığında Podesta'nın mevzubahis eserinde
İslamın şartlarının nasıl aktarıldığı ve hangi bakış açısı ile verildiği örnekler ile anlatılacaktır.