Kruvaziyer Gemilerde Çevresel ve Bireysel Yön Bulma Faktörlerinin İncelenmesine Yönelik Bir Kullanım Sonrası Değerlendirme Çalışması

Parlakyıldız Köse İ. S., Yıldız S., Yıldırım İ. I.

JASSS The Journal of Academic Social Science Studies, cilt.15, sa.92, ss.301-320, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 15 Sayı: 92
  • Basım Tarihi: 2022
  • Doi Numarası: 10.29228/jasss.64568
  • Dergi Adı: JASSS The Journal of Academic Social Science Studies
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Education Source, MLA - Modern Language Association Database, Library
  • Sayfa Sayıları: ss.301-320
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yön bulma kavramının, hastaneler, alışveriş merkezleri ve havaalanları gibi karmaşık bina türleri dahil olmak üzere karasal mimaride geniş bir literatüre sahip olmasına karşın yüzen mimari örneği olan kruvaziyer gemileri içeren çalışmalarda sınırlı kalmaktadır. Ancak mevcut olan kısıtlı literatürde bile kruvaziyer gemilerde yön bulmanın zorluklarına işaret eden çalışmalar mevcuttur. Kruvaziyer gemilerde yön bulma; kullanıcı memnuniyeti, müşteri sadakati, ticari ve operasyonel verimlilik ile ilişkilendirilmektedir. Dolayısıyla yön bulma kruvaziyer gemi yolcuları, mürettebatı ve diğer paydaşlar için önemli bir unsur olmaktadır. Bu sebeplerin yanısıra yüzen mimariye bir örnek olan kruvaziyer gemiler üzerindeki yaşayışın gelecekte artacağı düşünülen su üzerindeki yaşama örnek olması açısından gelecekçi yaklaşımlar için ipucu niteliğinde olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada kruvaziyer gemilerde yön bulma konusuna ilişkin, orta büyüklükteki (mid size) kruvaziyer gemi deneyimlemiş kişilere kullanıcı odaklı bir kullanım sonrası değerlendirme (KSD) çalışması yapılmıştır. Bu doğrultuda nicel yöntem tercih edilmiş ve alanyazın çalışmaları sonucunda geliştirilen anket ölçeğine orta boy kruvaziyer gemi turunda, Kuşadası ve İzmir limanı girişinde toplam 154 kişiden fiziki, 49 kişiden çevrimiçi yanıtlar toplanarak toplamda orta boy kruvaziyer gemi deneyimi olan 203 kişiye ulaşılmıştır. Fiziksel ve bireysel yön bulma faktörlerinin incelendiği çalışmada kruvaziyer gemide yön bulma deneyimi, yön bulma (beceri ve mekânsal oryantasyon), okunabilirlik, memnuniyet ve tercih boyutları aralarındaki ilişkiler yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi ve mekânsal aşinalık (seyahat süresi ve önceki seyahat deneyimi, mürettebat ya da yolcu olma) değişkenleri ile istatistiksel değerlendirmelere tabi tutularak ele alınmıştır. İstatistiksel analiz bulgularını değerlendirmek için R-Project yazılımı kullanılarak çalışmanın istatistiksel analiz aşamasında frekans analizleri, ölçeğin güvenilirlik-geçerlilik analizleri (Cronbach Alfa güvenilirlik analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi) ve ortalama karşılaştırma testleri yapılmıştır. Çalışmada mekânsal aşinalığın, yön bulma boyutlarında anlamlı farklılığa neden olurken, yaş, cinsiyet ve eğitim durumunun yön bulma boyutlarında anlamlı farklılığa neden olmadığı anlaşılmaktadır.