Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ahenk Müzikoloji Dergisi, cilt.1, sa.4, ss.55-80, 2019 (Hakemli Dergi)
Türk mûsikîsi sâzendelik geleneğinde saz eseri icrâcılığının taksim icrâcılığına kıyasla daha kısıtlayıcı olduğu; yaratıcılık, serbestlik veya doğaçlama gibi kavramların daha çok taksim icrâcılığına yakıştığı gibi bir algı hâkimdir. Ancak arşiv kayıtlarına bakıldığı zaman bazı usta sâzendelerin tıpkı taksim icrâcılığında olduğu gibi saz eseri icrâcılığında da kendilerini notanın bağlayıcılığından kurtarmak, özgürlük denilen hissi yaşamak ve yaşatmak gibi bir durumdan kaçamadıklarıgörülmektedir. Makalede, bu ruh hâlini yaşadığı düşünülen sâzendelerin başında gelen Neyzen Niyazi Sayın’ın, yedi farklı zaman ve mekânda icrâ etmiş olduğu Neyzen Sâlih Dede’nin bestesi olan Acemaşîran makâmındaki peşrevin icrâ farklılıklarının notaya alınmış şekilleri sunulmuştur. Tüm icrâların birbirleriyle karşılaştırmalı şekilde gösterilmesinin bir makalenin boyutunu aşacağı göz önüne alındığından, icrâların her birinin künyeleriyle birlikte ayrı olarak sunulmasının daha uygun olacağı düşünülmüştür. Bu çalışma sayesinde hem bir eserin tek bir kişinin icrâlarıyla oluşan farklı versiyonlarına ulaşılacak, hem de her defasında yeniden icrâ edilecek bir esere nasıl farklı ruh elbiseleri giydirilebileceğine dair Niyazi Sayın tarafından ipuçları verildiği görülecektir.
There has been a prevailing perception in the classical Turkish music's tradition of
instrument playing that performing an instrumental piece is more restrictive than a taqsim
(improvisation), and that such notions as creativity, liberty, and spontaneity are more suited to
the performance of taqsims. Archive records show us, however, that a number of master
performers could not, by their nature, help but try to avoid being limited by the binds of written
notes in order to feel, and help their audience feel, a greater sense of freedom and dynamism
during the performance of a written instrumental piece, as would be the case during a taqsim.
This article presents the annotated differentiations in Niyazi Sayın's seven different
performances of Neyzen Salih Dede's peshrev in maqam acemaşîran. The recordings were
obtained from the personal achives of Niyazi Sayın fans. However, in order to make it possible
for those interested in reading the article to have easy access to the recordings, performances
were uploaded to web and web addresses are given by us. Considering that a detailed
comparison between all of the performances would exceed the scope of an article, we thought
it more appropriate to present every performance separately with its descriptive information.
This work will provide access to the annotated differences between the performances of a single
instrumental work by a single performer while, hopefully, allowing the reader to appreciate the
hints and signposts that Niyazi Sayın has left for us to explore the possibilities to "cloth", as it
were, an instrumental piece with a new vigor, spirit, and emotion at every new performance.