Akademik Veri Yönetim Sistemi
th INTERNATIONAL CONFERENCE ON SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES, Ankara, Türkiye, 12 - 14 Haziran 2020, ss.43
Başarı ve başarısızlık toplumsal yaşantı içerisinde sıklıkla karşılaşılan iki zıt kavramdır. Biri ne kadar ulaşılması arzu edilir ise diğeri de mümkün olduğunca kaçınılması gereken bir durumdur. Her ne kadar sözlükte başarı “bir şeyin üstesinden gelme, muvaffakiyet”, başarısızlık da “muvaffakiyetsizlik” olarak tanımlansa da, kavramların insanların anlamlandırmasıyla ortaya çıkan tanımları kitabi olan ile farklılaşabilir. Birey kavram dünyasını yaşantısı yoluyla oluşturur ve bu yaşantıları bireyin çevresinden yani toplumdan ayırmak mümkün değildir. Toplumun süreç içerisinde oluşturmuş olduğu anlamlar sosyal etkileşimler aracılığıyla bireye aktarılır. Bu çalışmada başarı ve başarısızlık kavramlarının lise öğrencileri tarafından nasıl tanımlandığı ve anlamlandırıldığı ortaya çıkarılmak istenmiştir.
Nitel bir çalışma olarak planlanan araştırmada maksimum çeşitlilik örnekleme kullanılmıştır. Yaşam kalitesi en yüksek ve en düşük olan Kadıköy ve Esenler ilçelerinden Anadolu Lisesi, İmam Hatip Lisesi ve Meslek Lisesi öğrencileri çalışma grubunu oluşturmaktadır. Öğrencilerin ilçe, okul, cinsiyet ve akademik başarı bakımından farklılaşmalarına dikkat edilmiştir. Araştırmada 13’ü kız 16’sı erkek olmak üzere toplam 29 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Verilerin analizinde tematik analiz kullanılmıştır. Veriler “başarı tanımı”, “başarısızlık tanımı” ve “başarı örnekleri” olmak üzere 3 ana tema altında sunulmuştur. Öğrencilerin tanımlamalarında başarısızlık ile ilgili “çaba harcamama”, “hedefe ulaşamama” ve “pes etmek” gibi bireyin etken olduğu ifadeler ile birlikte “toplum tarafından yüklenen bir kavram” gibi bireyin etkisiz olduğu ifadeler de yer almaktadır. Bununla beraber başarı tanımında “zirve”, “hayallere ulaşma”, “para kazanma”, “emek harcama” ifadeleri kullanılmıştır. Bu çalışmada öğrencilerin başarı ve başarısızlık tanımları demografik bilgileri ele alınarak tartışılacaktır.