Geleneksel Yapıların Yaşam Döngüsü Açısından İrdelenmesi: Diyarbakır Evlerinin LEED Değerlendirmesi

Tuna Taygun G., Vural S. M., Darçın P., Aykal F. D.

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ, İstanbul, 2016

  • Yayın Türü: Kitap / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2016
  • Yayınevi: YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yapının süreçleri, çevreleri arasındaki etkileşime, gereksinmeleri giderecek biçimin etkileri üzerinden şekillenmektedir. Bu nedenle, yapının çevresel açıdan değerlendirilmesinde bu etkiler önemlidir. Dünyada, kamusal deneyimle üretilmiş ve çevreci nitelikte olduğu belirlenmiş geleneksel yerleşmeler ve yapılar bulunmaktadır. Buna karşın, son çağlarda üretilen yapıların çoğunun çevre sorunlarının artışında payı olduğu bilinmektedir. Çevreye verilen zararın azaltılmasına yönelik girişimler, yapıların çevresel açıdan değerlendirilmesi için birçok yöntem üretmiştir. Olumlu ve olumsuz özellikleri olduğu belirtilen bu yöntemlerden birisi USGBC tarafından oluşturulmuş LEED sertifikalandırma sistemidir. Bu sertifikalandırma sisteminin konutlar için üretilmiş türü LEED for Homes 2009 v.3, temel olarak, yapının çevresine etkilerini sorgulamaktadır. Çalışmada, söz konusu sistemle, çevresel ilişkilerinin ve mimari çözümlerinin başarılı olduğu belirtilen Diyarbakır Suriçi Yerleşmesi’ndeki üç geleneksel konut değerlendirilmiştir. Konutların, çevreci nitelikleri nedeniyle değerlendirmede yüksek puanlar alabileceği varsayılmış, buna karşın, oldukça düşük puan aldıkları görülmüştür. Söz konusu durumun nedenleri, var olan değerlendirme yöntemlerinin geçmişte yapılmış ve hâlâ kullanılabilir nitelikte olan eski yapıların değerlendirilmesi için uygun olmaması, çevre açısından önemli sayılabilecek yöresel ve bölgesel düzenlemeleri kapsamaması ve belirli yapı ürünlerini zorunlu tutması olarak sayılabilir. Bu nedenle, söz konusu yöntemlerin, eski yapılar için bir türünün oluşturulması, farklı mimari çözümleri kapsayacak ve uygun puan ağırlıklarıyla değerlendirecek, daha bütüncül bir yaklaşımla yapı ve çevreleri arasındaki etkileşimi sorgulayacak şekilde yeniden düzenlenmesi önerilmiştir. 

It is known that the processes of a building are determined by effects of the object on interactions between environments of building.  Therefore, these effects gain importance during the evaluation of a building in terms of environment. In the world, there are many traditional settlements and buildings, which have been produced by public experience and qualified as eco-friendly in many scientific analyses. Nevertheless, it can be observed that modern design approaches have produced many buildings which have contributed to environmental problems. Attempts of decreasing the harm on the environment have generated certain popularized evaluation methods, one of which is LEED certification system produced by USGBC. LEED 2009 v.3 LEED for Homes basically questions the environmental effects of a residential building. In the research, three traditional houses of old Diyarbakır settlement, which has been proved to have successful environmental relations and architectural solutions, were evaluated. Although, it was assumed that these houses could have taken very high points due to their eco-friendly properties, the result of the evaluation revealed that, the houses cannot be graded with enough points to be certified. The main reasons of this outcome can be determined as inapplicability of existing evaluation systems to traditional buildings, the lack of regional and spatial architectural and eco-friendly solutions and and obligation of certain building products  in the coverage of these systems. Therefore, to recompose a new type of a properly organized, integrative and holistic evaluation method, which is applicable to traditional buildings, encounters different architectural solutions and evaluates according to a more balanced scoring system, is being proposed.