Akademik Veri Yönetim Sistemi
Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.9, sa.1, ss.337-348, 2019 (Hakemli Dergi)
Dünyada ayrım gözetmeksizin tüm insanların eşit şartlarda yaşayabildiği ve hizmet aldığı toplumlar için çalışmalar hız kazanmakta ve engelsiz turizm (herkes için turizm) kapsamında bu ilkeye yönelik gelişmeler yaşanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütünün verilerine göre dünya nüfusunun % 15’i engellidir. Günümüzde engelli tanımının genişlemesi ile geçici engeller, yeniçağ hastalıkları, hamilelik ve yaşlılık kapsama alınarak hedef kitlenin boyutu değişmiştir. Bunun yanında erişilebilir bilgi, erişilebilir ulaşım, erişilebilir altyapı ve erişilebilir hizmet içeriğinden oluşan turizm zincirin bütünlüğü Engelsiz Turizmi niş pazar olmaktan çıkarmıştır. Turizme hizmet eden ve kentleri ön plana çıkaran, yenilikçi, insan odaklı oluşumlardan biri olarak çağdaş sanat müzeleri dünyada hayata katılım fırsatları artan engelli bireyler için de ilgi çekici hale gelmiştir. Kamuya eşit şartlarda hizmet için bu müzelerin erişilebilir ve kapsayıcı olması ayrıcalıklı önem taşımaktadır. Çünkü çağdaş sanat müzelerini diğer müzelerden ayrıştıran, günümüz toplumu ile farkındalık, yorumlama, geri bildirme ve interaktif eğitim (kamusal programları) gibi yollarla diyalogu onları bina ve koleksiyonun ötesine taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; Avrupa’daki müzecilik uygulamalarının “herkes için turizm” bağlamında analizi ile ülkemizde yeni yapılacak olan müzeler için bina ve kentsel programlama alanında bilgi üretmektir. Çalışma kapsamında Viyana, Budapeşte ve Prag kentlerinde Herkes İçin Turizm uygulamaları incelenmiş, aynı kentlerde seçilen üç adet çağdaş/modern sanat müzesinde saha çalışması yapılmıştır. Saha çalışması için müzelerin fiziksel erişilebilirlikleri ölçmek amacıyla access-audit formları oluşturulmuş, görsel kayıtlar alınmıştır. Elde edilen verilerin sentezinin ardından, erişilebilir turizm ilkelerine temellendirilerek karşılaştırmalı analizleri yapılmıştır. Bu çalışma, incelenen müzelerin erişilebilirlik durumu hakkında sınırlı güncel bilgi vermenin ötesinde Herkes İçin Müze alanında, Evrensel Tasarım İlkeleri ışığında kentsel ve tekil bina ölçeğinde kapsamlı bakış sunacaktır.
Anahtar Kelimeler
Herkes İçin Turizm, Engelsiz Turizm, Herkes İçin Tasarım, Çağdaş Sanat Müzeleri.
The issues for the societies where all people live and receive service equally without discrimination, are growing rapidly nowadays in the world and also studies in Accessible Tourism (Tourism for All) are carried out on this principle, too. According to World Health Organization 15% of the world's population is disabled. Disability is now accepted as an “umbrella term”, covering impairments, activity limitations, and participation restrictions. New definition of disability including temporary obstacles (new age diseases, pregnancy, aging, etc) has changed the size of target audience. In addition, the integrity of the tourism chain, which consists of accessible information, accessible transportation, accessible infrastructure and accessible service, has removed Accessible Tourism from niche market. As an innovative and human-centered design, which serves tourism and cities, Contemporary Art Museum topic has become attractive for persons with disabilities who have increased opportunities to participate in life around the world. It is especially important that these museums have to be accessible and inclusive to serve the public on equal terms. Because the dialogue of contemporary art museums with today's society, distinguishes them from other museums via awareness, interpretation, feedback and interactive education (public programs) and takes the program beyond the building and collection. The aim of this study is; to generate ideas about building and urban programming for national museums in the light of analysis of the museology practices in Europe considering accessible tourism. Within the scope of the study, accessible tourism practices in Vienna, Budapest and Prague were examined, and case studies were applied on contemporary / modern art museums selected in those cities. Physical accessibility of the museums was evaluated according to the Access-audit forms and supported by visual records. After the synthesis of the obtained data, comparative analyzes were done based on accessible tourism principles. This study will provide a comprehensive overview about Museum for All via integrating single building with the urban scale in the light of the Universal Design Principles beyond listing limited current accessibility information about selected museums.
Keywords
Tourism for All, Accessible Tourism, Design for All, Contemporary Art Museums.