Akademik Veri Yönetim Sistemi
Mekan Sempozyumu, Samsun, Türkiye, 12 - 14 Aralık 2019
Bu yazıda kentsel süreçlerin ve kavramların geleneksel/alışılmış olmayan yöntemlerden destek alarak öğrenciye aktarılması amacıyla kurgulanan Planlama 1 Stüdyosu’nda, Kevin Lynch’in okunabilirlik kavramını anlamaya yönelik yapılmış olan iki farklı eğitim denemesi değerlendirilmiştir. Kevin Lynch, kişinin kendini kentsel mekân içinde konumlandırabilme ve yönlendirme becerisinin, kentsel mekânın okunabilir olma seviyesi ile belirlendiğini beş farklı mekânsal element üzerinden tanımlamaktadır. Kentsel mekânların okunabilir olması için Lynch’e göre şu beş temel öğenin kentsel mekânda bulunması ve aralarında anlamlı ilişkiler kurulabilmesi gereklidir: işaret öğeleri, odak noktaları (düğümler), izler, kenarlar ve bölgeler. Türkiye’de ve dünyada birçok farklı planlama okulunda, öğrencinin bu kavramları anlayabilmesi ve içselleştirebilmesini sağlamayı amaçlayan farklı uygulamalara yer verilmektedir. Bizim de zaman zaman kullandığımız en yaygın kullanılan yöntem, bu beş öğenin gerçek kentsel mekândaki karşılıklarının aranması ve geleneksel gösterim araçları kullanılarak ifade edilmesidir. İlk eğitim denemesi olarak daha gelenekselleşmiş olan bu yöntemle haritalandırmaya ve gerçek mekânlardaki öğelerden çekilen video kolajlarına başvurulmuştur. İkinci bir yöntem olarak; farklı mekân ve zaman özelliklerini yansıtan filmler üzerinden Kevin Lynch’in beş imgesini yeniden yorumlamak amaçlanmıştır. Çalışmaya katılan öğrenciler izledikleri farklı kategorilerdeki 12 filmden yola çıkarak soyut düşünceyle, gerçeküstü mekânda, bir senaryoya bağlı olarak gelişen olaylar dizisinin imgelere dayanan haritalamasını yapmışlardır. Buna ek olarak buldukları imgeleri filmin Kevin Lynch öğretisi üzerinden okunabilirliğini tasarladıkları bir fragman değerinde ürün ortaya koymuşlardır. Bu çalışmada hem öğrencilerin deneyimi ve bulguları üzerine kent imgesi kavramının filmlerdeki yeri ve ilişkisine yorum getirilmekte hem de kent mekânında yaptıkları Kevin Lynch’in 5 elementinin arandığı çalışmalarla bir karşılaştırma yapılarak öğretinin eğitimsel boyutu üzerine bir önerme getirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Mekansal Okunabilirlik, Filmler ve Mekan, Kent İmgesi, Soyut Düşünce, Planlama Eğitiminde Yaratıcılık Denemeleri