INTERNATIONAL ANKARA CONFERENCE OF SCIENTIFIC RESEARCHANKARA ULUSLARARASI BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR KONGRESİ, Ankara, Türkiye, 4 - 06 Ekim 2019, ss.206-207
UNESCO, 1972 yılında imzalanan maddi kültür varlıklarını ve sit alanlarını korumaya
yönelik Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi’nden hemen sonra, sözlü
kültür ortamında yaratılan ve yaşatılan kültür varlıklarının da korunması yönünde girişim
başlatmış; 2003 yılında Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi kabul
edilmiştir. 2003 Sözleşmesi sayesinde, somut olmayan kültürel mirasın çok sayıda ve zengin
çeşitlilikteki bileşenleri; kültürel kimlik, yaratıcılık ve farklılığın temel kaynakları olarak
resmen kabul edilmektedir. Somut olmayan kültürel miras toplulukların, grupların ve kimi
durumlarda bireylerin, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar,
temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel
mekânlar anlamına gelir. Somut olmayan kültürel miras, tanım gereği nesne merkezli
olmaktan ziyade insan odaklıdır. Somut olmayan kültürel mirasın aktarılmasında taşıyıcı
işlevi gören dille birlikte sözlü gelenekler ve anlatımlar; gösteri sanatları; toplumsal
uygulamalar, ritüeller ve şölenler; doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalar; el sanatları
geleneği somut olmayan kültürel mirasın alanları olarak UNESCO sözleşmesinde
belirlenmiştir. 2007 yılında somut olmayan kültürel miras müze tanımı içerisine de girmiş;
somut mirasın yanında somut olmayan mirasın topluma aktarılması, korunması ve
araştırılması önemli görülmüştür. Anılan sözleşmede bütün bu alanlardaki yapılacak işler ve
öngörülen politikalar içinde bu mirasın arşivlenmesi ve müzelenmesi üzerinde de özellikle
durulmaktadır. SOKÜM sözleşmesi koruma ve eğitime odaklı şekilde hazırlanmıştır.
Korumanın ve farkındalık oluşturmanın, eğitim aracılığında gerçekleştirilebileceğine
değinmektedir. Bu mirasın araştırılması, belgelenmesi, muhafaza edilerek sergilenmesine
yönelik eğitim aracılığıyla müzelere büyük bir rol düşmektedir. Peki müzelerde somut
olmayan kültürel mirasa yönelik ne tür etkinlikler yapılmaktadır? Somut olmayan kültürel
mirasa yönelik eğitim etkinliklerinin müzelerde yeterince, ne kadar yer bulduğu konusunda
alandaki akademik yayınların az olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, somut olmayan
kültürel mirasın müzelerdeki uygulamalarının anlaşılmasına İstanbul Oyuncak Müzesi
örneğinde katkıda bulunmaktır. Çalışmada, İstanbul Oyuncak Müzesi’nin somut olmayan
kültürel mirasın korunması sözleşmesinde belirtilen alanlardaki eğitim etkinlikleri tespiti
edilerek incelenmektedir. Çalışma verileri alanyazın taraması ve görüşme verilerine
dayanmaktadır.
representations, expressions, knowledge, skills, the instruments, equipments and cultural
spaces that communities, groups and in some cases individuals recognize as part of their
cultural heritage. Intangible cultural heritage is by definition human-focused rather than
object-focused. Oral traditions and expressions including language as a vehicle of the
intangible cultural heritage; performing arts; social practices, rituals and festive events;
knowledge and practices concerning nature and the universe; the tradition of handicrafts is
defined in the UNESCO convention as areas of intangible cultural heritage. In 2007,
intangible cultural heritage was included in the definition of a museum; in addition to the
tangible heritage, the transfer, protection and research of the intangible heritage to the society
was considered important. The said agreement also especially emphasizes the archiving and
museuming of this heritage within the scope of the works to be carried out in all these areas
and the policies envisaged. The safeguarding of intangible cultural heritage convention has
been prepared with a focus on protection and education. It has mentions that protection and
awareness composing can be realized by means of education. Museums have a major role in
education, research, documenting and preservation of this heritage. So, what kind of events
are held in museums for intangible cultural heritage? It is seen academic publications in the
field are scarce educational activities aimed at intangible cultural heritage about enough or
how much space it finds in museums. The aim of this study is to contribute to the
understanding of the practices of intangible cultural heritage in museums in the case of
Istanbul Toy Museum. In this study, the educational activities of the Istanbul Toy Museum
have examined inside the areas specified in the Convention on the Protection of Intangible
Cultural Heritage by determined. The study data is based on literature review and interview
data.