Akademik Veri Yönetim Sistemi
42. YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI VE ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ULUSAL KONGRESİ, Gaziantep, Türkiye, 1 - 03 Kasım 2023, ss.96
Araç rotalama problemi ulaşım başlığı altındaki en önemli çalışma alanlarından biri olarak kabul edilmektedir. Problem kısaca, araçların depolardan çalıştırılması ve optimize edilecek amaca göre tüm müşterilere mal teslim edilmesidir. Eşit kapasite kısıtına sahip eşdeğer araçlar ile kurulan probleme, kapasiteli araç rotalama problemi denir. Problemin çözümü, malların tüm müşterilere ulaştırılması için araçlara birer rota belirlenmesi şeklinde tanımlanır. Ancak, kapasiteli araç rotalama probleminin arama uzayı, konum sayısı arttıkça katlanarak genişlemektedir. Bu sebeple metasezgisel teknikler, araştırmacıları araç rotalama problemlerinin optimal olmasa da optimale yakın çözümlerini bulmaya yöneltmiştir. Herhangi bir kabul edilebilir çözüme ulaşmak yerine optimalliği bulma arzusuyla çalışan birçok farklı türde teknik vardır. Metasezgisel prosedürler, modern yöntem dalının öğeleridir ve genetik algoritma, popüler bir metasezgisel metodolojidir. Genetik algoritma gibi iteratif tekniklerde, çözüm yaklaşımı esas olarak iterasyon kısmına ve iterasyonların hangi araçlarla çalıştırıldığına bağlıdır. Bir genetik algoritma için algoritmanın başarısı seçilim, çaprazlama ve mutasyon operatörlerine ve bunların birbirleriyle uyumuna bağlıdır. Literatürde tanımlanmış birçok genetik operatör vardır ve her birinin güçlü ve zayıf özellikleri bulunmaktadır. Dolayısıyla operatörlerin birbirleri üzerinde kesin üstünlükleri mümkün olmamaktadır. Bu çalışmada, seçilim operatörüne odaklanılacaktır ve farklı seçilim tekniklerinin avantajlarından faydalanılabilmesi ve dezavantajlarının ortadan kaldırılabilmesi için birden fazla seçilim operatörü bir araya getirilerek yeni bir genetik algoritma önerilecektir. Önerilen algoritmanın etkinliğini göstermek için, literatürdeki bir kapasiteli araç rotalama problemi üzerinde karşılaştırmalı analizler yapılacaktır. Bu çalışma Yıldız Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından FDK-2023-5868 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.