MEGARON / Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal, cilt.9, sa.4, ss.243-254, 2014 (Hakemli Dergi)
Mekân sürekli değişen, statik olmayan bir yapıya sahiptir. Bu
değişim mekânı etkileyen etmenlerin değişiminden kaynaklanmaktadır. Ülke mekânı üzerinde bir inceleme yapıldığında
ise ekonomi politikalarının, mekânın değişiminde önemli bir
etken olduğu görülmektedir. Bu değişim yerleşmeler özelinde, yerleşmelerin organizasyonunda, yerleşme merkezlerinin
konumlanmasında, merkezlerin etki alanı sınırlarının değişmesinde gibi farklı şekillerde gerçekleşmektedir. Bu çerçevede,
bu çalışmada ekonomi politikalarına bağlı olarak Türkiye ülke
mekânın değişimi, merkez ve etki alanı kavramları çerçevesinde incelenmiştir. Makalede 1960- 1980, 1980- 2002 ve 2002-
2012 dönemleri, Türkiye’de farklı ekonomi politikalarının
geçerli olduğu dönemler olarak ele alınmıştır. Dönemlerin başlangıç ve bitiş koşulları, genel yapıları incelenmiş ve karşılaştırılmıştır. Ayrıca bu karşılaştırmalar farklı ekonomik ve nüfus
göstergeler ile desteklenmiştir. Bu karşılaştırmalar neticesinde
dönemlerin ekonomi politikalar ve ekonomik göstergeler kapsamında farklılaştıkları noktalar ortaya konulmuştur. Bu farklılaşmaların ülke mekânına yansıması 1980, 2000 ve 2012 yılı
kapsamında, nüfus ve kara yolu ulaşım verileri kullanılarak il
bazında merkez ve etki alanlarını gösteren haritalar ile analiz
edilmiştir. Sonuç olarak 1960- 1980 dönemini yansıtan 1980
yılı haritasında merkez ve etki alanlarının ülke mekânında
daha dengeli dağıldığı, ancak 1980-2002 dönemini yansıtan
2000 yılı ve 2002- 2012 dönemini yansıtan 2012 yılı haritalarında ise bu dengeli yapının giderek kaybolduğu görülmüştür
Space has a continuously changing and dynamic structure,
originating out of the factors that affect it. An examination
of nation space reveals that economic policies are an important factor affecting that space. The change is visible in various structures, such as in the inner structure of settlement, in
the organization of settlements, in the location of center, and
at borders of sphere of influence. With this framework, and
based on economic policies, this study looked at changing nation space through the concepts of center and sphere of influence. The time frames 1960-1980, 1980-2002 and 2002-2012
were evaluated, as they were periods of markedly different
economic policies in Turkey. The general structure, and conditions at the start and end of each were compared, supported
with different economic and demographic indicators. The
result is a picture of the factors that differentiate these time
frames from each other. Then follows an analysis of the reflection of these differentiations on nation space. This was done
using maps with population and road transportation data in
the context of the years 1980, 2000 and 2012. As a conclusion, it was found that the map of 1980, which reflects the
1960-1980 period, revealed a relatively balanced distribution
of center and sphere of influences on the nation space, while
in the maps of 2000 and 2012, reflecting the 1980-2002 and
2002-2012 period respectively, this balanced distribution had
gradually disappeared.