Safahat'ın Eğitimsel İmaları


Creative Commons License

Taşdelen V.

Safahat'ın Has Bahçesinde Korlaşan Ateş Mehmet Akif Ersoy, Duran Boz,Erdoğan Aydoğan, Editör, Ebal, Kahramanmaraş, ss.4-255, 2019

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Ders Kitabı
  • Basım Tarihi: 2019
  • Yayınevi: Ebal
  • Basıldığı Şehir: Kahramanmaraş
  • Sayfa Sayıları: ss.4-255
  • Editörler: Duran Boz,Erdoğan Aydoğan, Editör
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

 

 

Şiir, insanın en eski ifade biçimlerinden biridir. Kahinlerin, büyücülerin, mit ve masal anlatıcılarının bile, sözün etki gücünü artırmak ve bir esrar perdesi oluşturmak için görüşlerini şiir formunda dile getirdikleri bilinir; tragedyalar ve komedyalar da yüzyıllar boyu şiir formunda yazılmıştır. Ama sadece bunlar değil, filozof ve ahlâkçılar, din bilginleri ve destan yazıcıları da şiir sanatının ifade gücünden yararlanmışlardır. Şiir bu yönüyle sadece sanatsal değil, eğitici bir işlevle de ortaya çıkmıştır. Daha yakın zamanlara kadar yabancı dil eğitiminde, gramer ve kelime öğretiminde bile şiirsel formdan yararlanıldığı hatırlanabilir. İslam kültürü içinde şiir, medreselerde tahsili yapılan, kendisiyle ilgilenilmesi gereken yüksek ilimlerden biri olarak görülmüştür. Batı kültüründe Ortaçağ boyunca yedi özgür sanat içinde “trivium”a, (diyalektik, retorik, gramer), İslam kültüründe bir de şiir eklenmiştir. Yüksek ilimlerin, soylu duyguların, derin tecrübelerin ifade aracı olarak görülen şiirle fikir ve düşünce eserleri, nasihatnameler, ahlâk ve hikemiyat kitapları yazılmıştır. Bu eserler doğrudan ya da dolaylı yönden, “kıssadan hisse” türünden anlatılarla okuyanları terbiye etmeye, eğitmeye ve öğretmeye çalışırlar. Kutadgu Bilig’i, Pendname’yi ve Hayriyye’yi örnek gösterebiliriz.

Çağımızın büyük şairi Mehmet Akif de işlevselci bir yaklaşımla, şiir sanatına belirli bir misyon yükler; sözün sanatsal olmasının yanında eğitici, öğretici, uyandırıcı, tebliğ ve telkin edici olmasına da özen gösterir. Başta zihniyet ve eğitim sorunu olmak üzere yaşadığı dönemin toplum ve medeniyet düzeyinde yaşanan hayati sorunları bu aciliyeti ve işlevselliği gerekli kılmaktadır. Bu makale, Akif’in şiirlerini öncelikle işlevselliği bağlamında, eğitim ve zihniyet sorunu çerçevesinde ele alıp değerlendirmeyi amaçlamaktadır.