31.Ulusal Kimya Kongresi , İstanbul, Türkiye, 10 - 13 Eylül 2019, ss.430
Günümüzde dünya çapında enerji kaynaklarının tükenmesi ve çevre kirliliği insan yaşamını tehdit eden en önemli problemlerdir. Bu problemlerin çözümü için yapılan son bilimsel çalışmalar dahilinde, sudaki zehirli organik maddelerin fotokatalitik olarak parçalanması ve yenilenebilir enerji
kaynaklarının kullanımını içeren fotoelektrokimyasal hidrojen üretimi dikkat çekmektedir. Bu çalışmaların tümü, ışıma şeklinde gerekli enerjiyi absorpladığında aktif hale geçebilen yarı iletken malzemelerin kullanıldığı heterojen fotokataliz prosesi temeline dayanmaktadır (Kerkez,2013). Tekstil
endüstrisinde boyama işleminde fazla miktarda renkli atık sular alıcı su ortamlara verildiğinde su ortamının ışık geçirgenliğini azaltmakta ve sucul ortamlarda oksidasyon gibi oluşan tepkimeler ile boyarmaddelerin bozunmasından toksik ve kanserojen bileşikler oluşabilmektedir. Bu nedenle tekstil
endüstrisi atık sularının arıtımı ekolojik açıdan büyük önem kazanmaktadır (Konstantinou,2004). Bu çalışmada tekstil endüstrisinde kullanılan ve ekolojik yönden toksik olan Basic Yellow(BY) ve Basic Violet 39(BV) boyarmaddelerinin, Amarant (Celosia Cristata,horoz ibiği, CC) bitkisi
çiçeklerinden yeşil sentez ile sentezlenen çinko oksit nanopartikülleri(ZnONPs) kullanılarak ileri Oksidasyon Proseslerinden ZnO/UV fotokatalitik oksidasyon yöntemi ile giderimi araştırılmıştır. ZnO nanoparçacıklarının UV ışın altında fotokatalist reaksiyon etkinliğinin yüksek olduğu ve 160 dakika
içinde çalışılan boyalar için %70-%95'e varan renk giderimi görülmüştür. BY ve BV boyarmaddelerin sulu çözeltilerinde 2.5-3 saatte tamamlanan foto parçalanma ZnONPs’ in önemli fotokatalitik aktiviteye sahip olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışmada ayrıca, Amarant çiçeklerinden elde edilen ekstraktın ve optimum koşullarda farklı bitki özütü miktarı ile sentezlenen ve farklı sıcaklıklarda (100,200,300,400,ve 500°C)kalsine edilen
ZnONPs’in antimikrobiyal aktiviteleri disk difüzyon yöntemi modifiye edilerek çalışılmıştır. Antimikrobiyal aktivitelerin belirlenmesinde gram+ bakterilerden Staphylococcus aureus ve gram - bakterilerden ise Escherichia coli kullanılmıştır(Perez,1990). Sentezlenen ZnONPs’in antibakteriyel
aktivitelerinin bitki özütününkinden daha yüksek olduğu ve kalsinasyon sıcaklığı arttıkça arttığı gözlenmiştir. Bu çalışmada elde edilen bulgular, ZnONPs’ in ileriye dönük çevresel uygulamalarda geniş bir yer tutacağını göstermiştir.
Anahtar kelimeler: Nanoteknoloji, çinko oksit, biyosentez, amarant, celosia cristata, anti bakteriyel aktivite, fotokataliz , Basic Violet 39, Basic Yellow, arıtma yöntemleri
Referanslar
Kerkez, Ö., Nanoboyutta şekilli karışık oksitlerin
hazırlanması ve fotokatalitik aktivitelerinin incelenmesi, İ. Ü. Fen Bilimleri
Enstitüsü, Doktora tezi, Haziran, 2013, İSTANBUL.
Konstantinou, I.K., Albanis, T.A., Applied Catalysis B:
Environmental, 49, 1, 2004.
Perez, C., Pauli, M., and Bazerque, P., Acta Biol Med Exp,
15(1), 113, 1990.