Akademik Veri Yönetim Sistemi
GRAD SYMPOSIUM’25 - Mühendislikte Sürdürülebilir Çözümler, İstanbul, Türkiye, 15 Mayıs 2025, (Yayınlanmadı)
Son yıllarda sürdürülebilir ulaşım çözümleri arayışı doğrultusunda elektrikli skuter (e-skuter) kullanımı dünya genelinde ve Türkiye’de hızla artmıştır. Ancak bu araçların çevresel etkileri yalnızca kullanım anında değil, tüm yaşam döngüsü boyunca değerlendirilmelidir. Bu çalışma, Türkiye’de yaygın kullanılan bir e-skuter modelinin yaşam döngüsü analizini (LCA) içermektedir. Çalışmada, üretimden kullanım ve yaşam sonuna kadar olan süreçler değerlendirilmiş; özgün beş farklı senaryo ile çevresel etkiler karşılaştırılmıştır. Bu senaryolar özgün değerler olarak: (1) E-skuterin Türkiye'de üretilmesi, (2) Türkiye’deki üretim tesisinde fotovoltaik (PV) güneş paneli kullanımı, (3) E-skuter istasyonlarında PV güneş paneli kullanılması, (4) E-skutere süspansiyon sistemi eklenmesi ve (5) E-skuter üzerine PV güneş panelleri eklenmesidir. Her senaryoda GWP (küresel ısınma potansiyeli, CO₂ eşdeğeri salımı) temel çevresel etki göstergesi olarak dikkate alınmıştır. Analizler OpenLCA yazılımı kullanılarak, Ecoinvent veri tabanından alınan verilerle (Ecoinvent Centre, 2021) gerçekleştirilmiştir. Üretim verileri, Hollingsworth ve ark. (2019) tarafından ortaya konulan envantere dayanmaktadır. Temel durumda e-skuter üretiminden kaynaklı toplam emisyon 120,664 kg CO₂ eq olarak hesaplanmıştır. Kullanım aşamasında ise toplama, yer değiştirme ve pil şarj süreçleri analiz edilmiş ve temel durumda 90,581 g CO₂ eq/km değerine ulaşılmıştır. Senaryolar arası karşılaştırmalarda, Çin’den yapılan gemi taşımacılığı ortadan kalktığında ulaşıma bağlı emisyonların ciddi oranda azaldığı görülmüştür. Özellikle süspansiyon eklenmesi hem konfor hem de uzun ömür açısından en verimli senaryo olarak öne çıkmıştır. Sonuç olarak, yaşam döngüsü değerlendirmesi, e-skuterlerin çevresel etkilerinin büyük ölçüde üretim ve kullanım aşamalarında oluştuğunu ortaya koymuştur. Türkiye'de üretim yapılması, istasyonlarda güneş enerjisi kullanımı ve süspansiyon sistemlerinin entegre edilmesi gibi iyileştirmeler, daha sürdürülebilir bir ulaşım alternatifi için önem arz etmektedir. Bu çalışma, e-skuter tasarımlarının ve altyapısının daha sürdürülebilir hale getirilmesine yönelik bilimsel bir temel sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Elektrikli skuter, yaşam döngüsü, sürdürülebilir ulaşım