Akademik Veri Yönetim Sistemi
TAM 4. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Antalya, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2025, (Özet Bildiri)
Bu çalışma Bulgaristan’dan göç etmek zorunda kalan Bulgaristan Türklerinin yaşadıkları en
zorlu göçlerden biri olan 1989 göçü kapsamında oluşturulmuştur. Çalışmada 1989 yılında gerçekleşen
zorunlu göç faaliyeti açıklanmadan önce Türklerin Bulgaristan’dan Türkiye’ye olan göçleri kronolojiye
uygun olarak anlatılacaktır. İlk önce 1989 öncesi yapılan bütün göçlere kısaca değinilip, sonrasında
1989 göçünü hazırlayan etkenler, 1989 göçü ve göç sonrası göçmenlerin karşılaştığı sorunlardan
bahsedilecektir.
Osmanlı’dan yakın tarihimize kadar olan süreçte Bulgaristan’dan Türkiye’ye göçlerin tarihsel
incelemesi sunulurken 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı sırasında yaşanan ve Bulgaristan’dan Türkiye’ye
olan ilk büyük göç olarak kabul edilen göç sürecinden başlanarak, Balkan Savaşları ve 1. Dünya Savaşı
sırasında yaşanan göçler, Türkiye Cumhuriyeti Dönemi’nin ilk yıllarında gerçekleşen göçler (1923-
1944), Bulgaristan komünist rejimin sebep olduğu göçler (1940-1949), Yakın Akraba Göçü (1969-
1978) süreçleri ele alınacaktır. 1989 göçü incelenirken ilk olarak 1984-1989 yılları arasında
Bulgaristan’da Türklere uygulanan asimilasyon politikaları toplumsal, dini ve kültürel etkileri açısından
incelenecek ve ardından 1989 yılında gerçekleşen kitlesel göç süreci ve göç sonrasında Türkiye’de
gerçekleştirilen iskân ve uyum çalışmalar ele alınacaktır. Türkiye’deki yaşantılarına uyum
sağlayamayan göçmenlerin tersine göç hareketi ve nedenleri de yine bu bölümde açıklanacaktır.
Çalışmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden kaynak taraması ve konunun gerçekleştiği
dönemle ilgili doküman incelemesi ile elde edilmiştir. Gerçekleştirilen çalışmanın gerek bilimsel
çalışmalar için gerekse toplumsal hafızayı canlı tutmak adına önemli olduğu düşünülmektedir. 1989
Bulgaristan göçüyle ilgili yapılan çalışmalara dair literatür taraması yapıldığında olayların tarihsel
gelişiminin resmî belgeler aracılığıyla aktarıldığı fakat göçmenlerin yaşadığı travmatik olaylara yönelik
kapsamlı çalışmaların oluşturulmadığı görülmüştür. Gelecek çalışmalarda yazılı kaynakların yanı sıra
yakın tarihte yaşanan bu olaya bizzat tanıklık eden göçmenlerin sözlü tarih çalışması kapsamında
dahil edilmesi de önemli bir veri kaynağı teşkil edecektir.
Anahtar Kelimeler: 1989 Bulgaristan Göçü, Bulgaristan Türkleri, Göçmen, Kitlesel Göç
Hareketi, Zorunlu Göç