İyonosferik İletkenlik Üzerindeki Auroral Etkiler


Ökten M. B., Can Z.

6. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı, Trabzon, Türkiye, 30 Kasım - 01 Aralık 2022, ss.123

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Trabzon
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.123
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Aurora adı verilen parıldayan doğal ışık gösterisi, Dünya manyetik alanı ile Güneş aktivitesinin etkileşiminin bir ürünüdür ve kutupların etrafında, auroral oval adı verilen bölgede görülür. Güneş aktivitesinin neden olduğu jeomanyetik fırtınalar sonucunda oluşan kutupsal akımlar, Dünya'nın kutup bölgelerindeki üst atmosferde yer alan çeşitli iyon, elektron ve moleküllerin çökelmesine neden olur. Bu nedenle auroral oval jeomanyetik aktivitelerden doğrudan etkilenir, güçlü güneş aktivitesinin olduğu dönemlerde daha düşük enlemlere uzanır ve bunun tersi de geçerlidir. Auroral elektrojet akımları nedeniyle, iyonosferdeki sıcaklık ve iletkenlikte değişimler meydana gelir. Bu çalışmada, 25. Güneş Çevrimi'nin başlangıç fazındaki Kuzey Bahar Ekinoksu (Mart/Nisan) ile Güz Ekinoksu (Eylül/Ekim) sırasında meydana gelen dört jeomanyetik fırtına için, auroral ovalin sınırlarının belirlenmesinde kullanılan Feldstein – Starkov Oval modeli, Integrated Space Weather Analysis veritabanının sunduğu Ovation Prime aracılığıyla görselleştirilerek, World Data Center Geomagnetic Data Service tarafından sunulan iyonosferik iletkenlik parametreleri ile karşılaştırılmıştır. Böylece, jeomanyetik fırtına sürecinde iyonosferik iletkenlik parametrelerinde gerçekleşen değişimler ile auroral oval ilişkisi yorumlanmıştır.

The auroral oval, where the shimmering natural light show known as the aurora is visible, is caused by the interplay of the Earth's magnetic field with solar activity. Ions, electrons, and molecules precipitate in the upper atmosphere of the Earth's polar regions as a result of ionospheric currents that are produced as a result of geomagnetic storms brought on by solar activity. Auroral oval is directly influenced by geomagnetic activity. During the high solar activity, it extends to lower latitudes and vice versa. Due to auroral electrojet currents, changes in the conductivity of the ionosphere occur. In this study, the boundaries of the auroral oval calculated by the Feldstein–Starkov Oval model and visualized through Ovation Prime, for four geomagnetic storms occurring during the Northern Spring Equinox (March/April) and the Autumn Equinox (September/October) in the initial phase of the 25th Solar Cycle, and compared with the ionospheric conductivity parameters provided by the World Data Center Geomagnetic Data Service. Thus, the relationship between the changes in ionospheric conductivity parameters and the auroral oval during the geomagnetic storm was interpreted.