Yıldız Üniversite Kütüphanesi, Sabancı Kütüphanesi


Ulubay S., Kalay Yüzen R.

Docomomo Türkiye ,Türkiye Mimarlığı'nda Modernizmin Yerel Açılımları XVII 2021 çevrimiçi, İstanbul, Türkiye, 12 - 13 Kasım 2021, ss.77

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.77
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yapı, Yıldız Teknik Üniversitesi Yıldız Kampüsü içerisinde, kampüsün Barbaros Bulvarı’na açılan orta kapısı yönünde konumlanmaktadır. Üniversitenin Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri, Prof. Süha Toner, Prof. Alpay Aşkun, Prof. Altan Akı, Prof. Işık Aydemir’in tasarımı öncülüğünde ve Sabancı Holding’in desteğiyle 2500 m2’lik bir kullanım alanı içerisinde inşa edilmiştir. Kitlesel kararları ve ölçeği ile kampüs içerisinde uygun bir büyüklüğe ve estetik plastiğe sahip yapı, kurduğu yakın çevre ilişkisi ile de kampüs içerisinde yer alan nitelikli ve modern mimari dile sahip yapılar arasındadır.

1983-1984 yıllarında inşa edilen kütüphane yapısı, kampüs içerisinde yer alan ve Sabancı Vakfı tarafından fonlananarak 1985 yılında hizmet vermeye başlayan Sadıka Sabancı Kreşi yapısını ve 1990 yılında yaptırılan Yüksel Sabancı Sanat Merkezi yapısını içeren bütüncül bir tasarım düşüncesinin ürünüdür. Hem kampüs içerisinden, hem de Barbaros Bulvarı’ndan var olan iki girişi, yapının ve kampüsün ilerleyen dönemlerde halka açık bir kamusallığa sahip olacağı ön görüsü ile ele alındığını göstermektedir.

Yapı çevresinde yer alan çınar ağaçlarının, tasarımda öncül unsurlar olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Okuma salonları, sadece şeffaf bir yapısal unsurun araya girdiği bir perde niteliği taşıyan ve günümüzde sıkça kullanılan bir yapısal unsur olmasına rağmen,  döneminin yenilikçi yaklaşımını sunan ve erken kullanım örneklerinden birini temsil ederek yapının özgün niteliğini ortaya çıkaran giydirme cephesi ile bahçe ve çınar ağaçlarına olabildiğince zengin görüş açıları vererek tasarlanmıştır. Böylece bahçenin, okuma salonlarının içerisine sızdığı, ağaçlar altında okuma deneyiminin kesintisiz devam ettiği bir deneyimin kullanıcıya sunulduğu görülmektedir. Bahçe içerisinde yapıya bitişik olarak tasarlanan havuz ve havuza eklenen ışıklıklar aracılığıyla bodrum katta bulunan okuma alanını gün ışığı ile aydınlatmak amaçlanmıştır. Yapının iç mekanında oluşturulan galeri boşlukları ile sağlanan ışığın, okuma deneyimini mekan içerisinde keyifli kılması ve mekanın ışık kalitesini arttırması hedeflenmiştir. 

Yapının peyzaj ile kurduğu kesintisiz cephe ilişkisinin aksine, kreş ve sanat merkezine doğru açılan ve iç kısımda sirkülasyonun sağlandığı cephe, brütalist estetiğe sahip sağır bir beton yüzey olarak tasarlanmıştır. Yüzey üzerinde oluşturulan dikey yırtıklar, hem cephenin plastiğini arttırmakta, hem de sirkülasyonun sağlandığı iç mekana ışık sağlamaktadır. Bugün hala kampüsün merkez kütüphanesi olma işlevini sürdüren yapının, günümüze ulaşan bazı mobilyalarının ve ana okuma salonunda yer alan duvar resminin, yapının mimarları tarafından tasarlandığı bilinmektedir.