Luciano Berio: “Sequenza I” ve “Sequenza IXa” daki Kaleidoskopik Öğeler


Creative Commons License

Uşen Ş., Sazlı K.

Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.19, ss.65-91, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Öz: Amaç: Bu çalışmada XX. yüzyılın öncü bestecilerinden biri olan L. Berio’ nun 1958-2002 tarihleri arasında yazdığı on dört Sequenza’ dan No.1 ve No. 9a’ nın analitik çerçevede incelenmesi ve bestecinin bu iki eserdeki müzik dilinin ortaya konması amaçlanmaktadır. Yöntem: Bu çalışmada solo çalgılar için yazılan Sequenza’ ların bestelenme süreçlerine dair genel bilgiler verilmekte, No.1 ve 9a’ nın farklılık ve benzerlikleri karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır. Eserlerin partisyonları üzerinden yapılan inceleme ve serinin diğer parçaları da göz önünde bulundurularak edinilen veriler ile bestecinin kompozisyonel ve estetik anlayışı hakkında çıkarımlar elde edilmeye çalışılmıştır. Bulgular: Berio’ nun on dört Sequenza’ sında olduğu gibi No.1 ve 9a’da da çalgı ve yorumcu ilişkisi ön plandadır. Bu açıdan çalgının idiyomatik yapısı ve virtüözite üst bir seviyede sergilenmektedir. Tını, efekt ve dinamik kullanımı kompozisyon bütünlüğünün ayrılmaz öğeleridir. Bu öğeler yatay ve dikey ses alanları ile iç içe geçen katmanlar yaratmaktadır. Bu katmanlar, sürekli değişkenlik gösteren (kaleidoskopik) materyallerle esere organik bir akıcılık kazandırmaktadır. Sequenza 1 ve 9a besteleniş tarihleri açısından bestecinin stil farklılıklarını yansıtmaktadır. Sonuç: Berio’ nun müzik dili, iç içe geçen katmanların yarattığı farklı boyutların algılanması, eserlerdeki bütünlüğün ve kompozisyondaki organik gelişimin kavranması bestecinin ifadesiyle “polifonik dinleme üslubu” ile yaklaşıldığında, çok daha iyi anlaşılmaktadır. Elde edilen veriler, eserdeki müzikal dili kavradığımızda, hem analitik hem de performans açısından daha iyi yorumlanabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Berio, Sequenza, Kaleydoskop, Polifonik Dinleme Üslubu, Serbest Atonalite


Abstract: Aim: The goal of this study is to observe with an analytical approach Sequenza No.1 & No.9a from the fourteen Sequenzas written between 1958-2002 by Berio who is one of the pioneer composers of the 20th century and to reveal the composer’s musical language in both pieces. Method: In this study general information is given about the compositional process of the Sequenzas each written for solo instrument and the differences and similarities in Sequenza No.1 & No.9a are compared. Results: As in all of Berio’s fourteen Sequenzas, instrument and performer relationship is the foreground aspect in No.1 & No.9a. From this perspective the idiomatic structure of the instrument and the virtuosity are exhibited on a high level. The use of timbres, effects and dynamics are the inseparable components of the compositional unit. These components create interlocking layers with horizontal and vertical areas. These layers with their kaleidoscopic materials bring an organic fluency to the piece. In regards to their dates of compostion, Sequenza No.1 & No.9a reflect the composer’s stylistic differences. Conclusion: Berio’s musical language is more appreciated through a “polyphonic type of listening” in the composer’s own words, to perceive interlocking layers which create different dimensions, thereby comprehending the overall unity in the pieces and the organic development in the composition. The resulting data suggest that the work would be interpreted better in regards to both analytical approach and performance when we comprehend the musical language of the piece.

Key Words: Berio, Sequenza, Kaleidoscope, Polyphonic Type of Listening, Free Atonality