Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kent Akademisi, cilt.12, sa.2, ss.387-396, 2019 (Hakemli Dergi)
Cumhuriyetin ilanından 1950’lere kadar geçen kısa sürede, Türkiye’de mimari üslup denemelerinin art arda yaşandığı görülmektedir; Osmanlı canlandırmacılığı amacını taşıyan mimari üsluptan, uluslararası kanonları benimseyen modern mimariye, oradan da modernin yerelle kesişimini arayan millileştirme çabalarına. Her biri kendinden öncekini yoğun bir şekilde eleştirerek ilerlemeye çalışan bu üslupları, isimlendirmenin ve “üç safha”ya ayırmanın*, Bozdoğan’a göre tehlikeli bir yanı vardır: Ülkede, “ulus inşa etme”nin verdiği, milliyetçilik ve tarihselcilik itici gücü ve motivasyonun olduğu gerçeğinin atlanması. Bu çalışmada Erken Cumhuriyet Dönemi olarak adlandırılan ve Cumhuriyetin kuruluş yıllarını kapsayan dönemde, yukarıda bahsedilen “itici” ve “motive edici” güçlerle modern olanın millileştirme sorunsalı sorgulanmaya çalışılmıştır. Bu irdeleme yapılırken, sürekli modern olanın milli olanla uzlaşıp uzlaşamayacağı sorusu canlı tutulmaya çalışılmıştır.
* Cumhuriyet Dönemine ait tarih yazımında sıklıkla karşımıza çıkan, Osmanlı canlandırmacılığına Birinci Ulusal Üslup, uluslararası üslubun örneklerinin görüldüğü döneme Yeni Mimari veya İnkilap Mimarisi, millileştirme ve yerlileştirme çabalarının olduğu dönemin İkinci Ulusal Üslup şeklinde isimlendirilmesi kastedilmektedir.
ANAHTAR KELİMELER: / Erken Cumhuriyet Dönemi, Modern Mimari, Millileşme, Türk Evi, Yerel Olma.
In the short term from proclamation of the Republic to 1950s, it is observed that architectural style efforts were consecutively experienced in Turkey; from the architectural style called as the Ottomanism to modern architecture adopting international canonical approach and to the nationalization efforts trying to find the intersection of modern with the local. According to Bozdoğan, there is a dangerous side to denominate and divide these styles, which tries to progress by intensively criticizing its predecessor into "three phases": Ignoring that there is the impulse and motivation of nationalism and historicism in the country which is provided by “building a nation”. In this study, it is tried to question the problem of nationalization of the modern style through aforementioned “impulsive” and “motivating” forces during the era covering the foundation years of the Republic called as the Early Republican Period. While, examining this, the question whether the modern one can settle with the national one on permanent basis is tried to be kept alive.
* Here, it is implied that the Ottomanism which we frequently come across in historiography in the Republican Period is called as the First National Style, the period where examples of the International style are observed as the New Architecture or the Revolution Architecture and the period with nationalism and endenization called as the Second National Style.
KEYWORDS: Early Republican Period, Modern Architecture, Nationalization, Turkish House, Locality.