Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yöneylem Araştırması ve Endüstri Mühendisliği (YA/EM) 43. Ulusal Kongresi, Trabzon, Türkiye, 2 - 04 Ekim 2024, ss.83
Yıkım gücü olarak ele alındığı etkisi yüksek olan depremler, bulundukları fay hatlarında beklenmedik anlarda ortaya çıkarak can ve mal kayıplarına neden olabilir. Yer kabuğundaki hareketlenmelerden kaynaklanan bu doğal afetler, özellikle yapıların güvenliği ve hazırlıklı olma konusunda önemli bir tehdit oluşturmaktadır. Deprem olduktan sonra ise etkilenen afetzedelerin sonraki süreçlerde uygun yerlerde ikametinin sağlanması gerekmektedir. Başka bir deyişle, deprem gibi doğal afetler sonrasında afetzedelerin barınacakları alanların belirlenmesi ve korunaklı alanların tesis edilmesi depremzedelerin ruhsal ve bedensel sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle gerçekleşen afetlerden sonra afetzedelerin kalacakları geçici barınma alanlarının değerlendirilmesi ve alanların belirlenmesi geçmişten günümüze araştırmacılar için önemini korumaktadır. Bu kapsamda genellikle bölgeye özel olacak şekilde çalışmalar yapılmakta ve en uygun şartların belirlenmesi için karar vericilere kaynak oluşturulmaktadır. Bu çalışmanın konusunu da Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında etkilenen şehirlerden biri olan Hatay ili için deprem sonrası kullanılabilecek geçici barınma alanlarının belirlenmesidir. Bu kapsamda çalışma iki ayrı konu üzerine kurulmuştur: (i) İlk olarak, mahalle ve ilçelerin afet sonrasında yerleşime uygunlukları değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede öncelikle mahalleler, lojistik, ulaşım ve alt yapı açısından ele alınmıştır. Sonrasında ise mahallelere ait depremsellik katsayısı ve sıvılaşma güvenlik katsayısı kullanılarak mahallelerin afet sonrası yerleşime uygunluk değerleri bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, Reyhanlı ilçesine ait mahallelerin belirlenen kriterler doğrultusunda daha iyi sonuçlar verdiği görülmüştür. (ii) Son kısımda ise yer seçimi problemlerinin çözümünde kullanılan p-medyan modeli ile alternatif yerler arasından geçici barınma alanları elde edilmiştir. İkinci analizler sonucunda ise beş adet yer belirlenmesi durumunda birinin Kumlu, kalanlarının ise Erzin ilçesine kurulması gerektiği bulunmuştur.
Destek ve Teşekkür Beyanı
Bu çalışma Yıldız Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından FBG-2023-5734 nolu proje kapsamında desteklenmiştir.