Ortaokulda Ölçme-Değerlendirme Uygulamalarında Eleştirel Düşünmenin Desteklenmesi: Fenomenolojik Bir Çalışma

Creative Commons License

Dursun F., Bavlı B.

4. Lisansüstü Öğretmen Çalışmaları Kongresi, İstanbul, Türkiye, 23 - 25 Mayıs 2025, ss.104, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.104
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

21. yüzyılda eğitim sistemlerinin temel önceliklerinden biri olan eleştirel düşünme becerisi, Türkiye’deki ortaokul ölçme-değerlendirme uygulamalarında öğretmen ve öğrenciler açısından önemli fırsatlar ve zorluklar barındırmaktadır. Bu çalışma, ortaokulda ölçme-değerlendirme uygulamalarında eleştirel düşünme becerilerinin nasıl desteklendiğini ve zorlukları öğretmen ve öğrenci perspektifinden fenomenolojik bir yaklaşımla keşfetmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, Türkçe, matematik, fen bilimleri, sosyal bilgiler, İngilizce ve din kültürü branşlarından 16 öğretmen ile yarı yapılandırılmış birebir görüşmeler ve 15 8. sınıf öğrencisiyle gerçekleştirilen odak grup görüşmelerine dayanmaktadır. Veriler içerik analiziyle çözümlenmiş, öğretmenlerin uygulama odaklı, öğrencilerin ise deneyim odaklı anlamlandırmaları temalar halinde sunulmuştur. Öğretmenler, eleştirel düşünmeyi açık uçlu sorular, proje ödevleri ve tartışma etkinlikleriyle desteklediklerini belirtmiştir. Ayrıca gerçek hayatla bağlantılı örnekler ve süreç odaklı değerlendirmeler uyguladıklarını vurgulamışlardır. Ancak, kalabalık sınıflar, yoğun müfredat, yetersiz ders saatleri, ortak sınavların bilgi odaklı yapısı ve bazı öğretmenlerin bu konuda yeterli eğitim almamasından kaynaklanan zorluklarla karşılaştıklarını ifade etmiştir. Öğrenciler, özellikle fen ve matematik derslerinde açık uçlu sorular, proje ödevleri ve tartışma etkinliklerinin eleştirel düşünmeyi teşvik ettiğini, ancak sınav odaklı sistemin, süre baskısının, kalabalık sınıfların ve bazı öğretmenlerin yetersiz geri bildiriminin bu beceriyi sınırladığını vurgulamıştır. Öğrenciler, öğretmenlerin daha etkileşimli, destekleyici ve gerçek hayatla bağlantılı yöntemler kullanmasını; samimi bir iletişim kurmasını önermektedir. Çalışma, eleştirel düşünmenin desteklenmesi için öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitimlerin artırılmasını, ders saatlerinin ve materyal desteğinin güçlendirilmesini, sınıf mevcutlarının azaltılmasını ve ölçme-değerlendirme süreçlerinin öğrenci odaklı yeniden yapılandırılmasını önermektedir.

In the 21st century, critical thinking skills, which is one of the main priorities of education systems, presents significant opportunities and challenges for teachers and students in secondary school assessment practices in Turkey. This study aims to explore how critical thinking skills are supported and challenged in middle school assessment practices from the perspectives of teachers and students through a phenomenological approach. The research is based on semi-structured one-on-one interviews with 16 teachers from Turkish, mathematics, science, social studies, English and religious culture and focus group discussions with 15 8th grade students. The data were analyzed through content analysis, and the practice-oriented interpretations of the teachers and the experience-oriented interpretations of the students were presented as themes. Teachers stated that they supported critical thinking with open-ended questions, project assignments and discussion activities. They also emphasized that they applied real-life examples and process-oriented assessments. However, they stated that they faced difficulties due to overcrowded classrooms, intensive curriculum, insufficient class hours, the knowledge-oriented nature of the common exams, and the lack of adequate training for some teachers.In the 21st century, critical thinking is one of the main priorities of education systems.



Students emphasized that open-ended questions, project assignments and discussion activities encourage critical thinking, especially in science and mathematics courses, but that the exam-oriented system, time pressure, crowded classes and inadequate feedback from some teachers limit this skill. Students suggested that teachers should use more interactive, supportive and real-life related methods and establish sincere communication. In order to support critical thinking, the study suggests that in-service trainings for teachers should be increased, course hours and material support should be strengthened, class sizes should be reduced, and assessment and evaluation processes should be restructured in a student-oriented manner.