Akademik Veri Yönetim Sistemi
6th International Symposium on Human, Social and Sustainable Development Research , 2 - 05 Mayıs 2023, ss.92-93
Günümüz dünyasında Kültürel mirasın siyası sınırlar ötesine geçen varlığı, giderek daha fazla araştırılan ve farkına varılan bir alan olmuştur. Ülkeler arası barışı sağlamanın en geçerli yollarından biri de kültürler arası ilişkiler ve paralellikleri ortaya koymak ve kültürel miras üzerinden kalıcı ilişkiler kurmaktan geçmektedir. Bu bağlamda UNESCO’nun, Dünya Mirası programında son yıllarda yaygınlık kazanmaya başlayan Sınır Aşırı miras kavramının çok önemli olduğu anlaşılmaktadır. Bu bildiride söz konusu kavramın kültürel mirasın sürdürülebilirliğini sağlama ve aynı anda evrensel barışa hizmet edebilecek fırsatları yaratabilecek düzeyde olduğu anlatılacaktır. Bu kavram çerçevesinde, Sınır Aşırı miras kavramı, Taraf Devletlere ortak mirasın tespiti, ortak dosya hazırlığı ve ortak mirasın korunması konusunda yol göstermektedir. Bu bağlamda, UNESCO’nun temel misyonu olan Dünya Barışı’nı sağlamaya katkısı açısından da sınır aşırı seri adaylıklara önem verilmeli ve bu adaylıklar desteklenmelidir. UNESCO, bu konuda Taraf Devletleri teşvik etmektedir. UNESCO Dünya Miras Listesi’nin geleceği düşünüldüğünde Sınır Aşırı Seri Miras kavramı yeni bir açılım sağlamaktadır. UNESCO’nun uluslararası iş birliği için köprü görevi; aktif ve uzun vadeli ortaklıkların kurulması ile desteklenebilir. Aynı zamanda, Sınır Aşırı Miras kavramı; Taraf Devletler ve kurumlar arası dikeyde ayırıcı bir ilişki yerine, yatayda ilişkiyi geliştirme potansiyeline sahiptir. Aynı zamanda Taraf Devletlerin Geçici Listelerinde bulunan üstün evrensel değere sahip aynı temadaki varlıklar birlikte değerlendirilerek ortak bir adaylık dosyası olarak sunulabilir. Sınır aşırı miras alanları gerekli kriterleri sağlamanın yanı sıra etkin uluslararası iş birliği süreci gerektirmektedir. Ancak günümüz dünya siyaseti içine bu iş birliği yeteri kadar sağlanamadığı için sınır aşırı miras alanları Dünya Miras Listesi’nde çok az sayıda temsil edilmektedir. Dünya Miras Listesi’nde ve Geçici Liste’deki sınır aşırı seri adaylık dosyaları incelenerek, konu ile ilgili yönergeler ışığında, konunun geniş kapsamına dikkat çekilmiştir. Çalışmanın amacı, Dünya Mirası Sistemi’nde yeni bir konu olan sınır aşırı seri adaylıkların önemini, özelliklerini ortaya koymak; zamansal ve tarihsel bağlamda Dünya Mirası Sistemi içerisinde karşılaştırmalı olarak incelemek; bu konuda yapılacak yeni çalışmalar için öneriler geliştirmek ve Türkiye’nin komşuları ile birlikte sahip olduğu kültür varlığı potansiyelini göstermektir. Konuya Türkiye Cumhuriyeti açısından baktığımızda yakın ve uzak komşu devletler ile arasındaki sınır aşırı miras potansiyelinin çok yüksek olduğu görülmektedir. Koruma alanında Türkiye ile yakın komşuları arasındaki ortak değerlendirilebilecek potansiyel kültür varlıkları için araştırma yapılmıştır. Adaylık senaryoları ortaya konularak, listedeki benzer varlıklar arasında karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Benzer örnekler üzerinde yapılan incelemeler ile öne çıkan kriterlerin önemi vurgulanmıştır.