Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi, Aydın, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2023, ss.907-908
Giriş Dijital vatandaşlık kavramının çıkmasında önemli bir isim olan Ribble ve Bailey (2004, 2007) yapmış oldukları çalışmalarda dijital vatandaşlık kavramını; dijital erişim, dijital iletişim, dijital ticaret, dijital etik, dijital okuryazarlık, dijital hukuk, dijital sağlık, dijital güvenlik ve dijital haklar ve sorumluluklar olarak dokuz alt boyutta ele almışlardır. Kim ve Choi (2018) dijital ortamda topluma katılımı ifade eden dijital katılımın da 10. boyut olarak eklenmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu araştırmada, yetişkinlerin dijital vatandaşlık becerilerine ilişkin ihtiyaçlarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel nitelik taşıyan bu araştırmada, yetişkinlerin dijital vatandaşlık becerilerine ilişkin ihtiyaçlarını belirlemek hedeflenmiştir. Yöntem Nicel araştırma yöntemlerinden betimsel nitelik taşıyan bu araştırmada, yetişkinlerin dijital vatandaşlık becerilerini ölçmek hedeflenmiştir. Araştırmada katılımcılar, MEB’e bağlı okullarda yer alan 79 erkek ve 177 kadın olmak üzere toplam 256 gönüllü yetişkine “Yetişkinlere Yönelik Dijital Vatandaşlık İhtiyaç Analizi Formu” verilmiş ve cevaplamaları istenmiştir. Analizler SPSS 25,0 (Statistical Package for Social Science) paket programında hazırlanarak yapılmıştır. Frekans (f) alma tekniği, ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Araştırmada kolay ulaşılabilir örneklem yoluyla belirlenen gönüllü 256 yetişkinin nicel araçlarla dijital vatandaşlık becerilerine ilişkin ihtiyaçları ve dijital vatandaşlık eğitimine ihtiyaçları olup olmadığı belirlenmiştir. Çıkan sonuçlar SPSS 25,0 (Statistical Package for Social Science) paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar Yetişkinlere yönelik dijital vatandaşlık eğitim ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik olarak yapılan ihtiyaç analizi sonucunda yetişkinlerin dijital vatandaşlık beceri düzeylerinin ölçek ortalaması 2.65 olduğu görülmektedir. Bu sonuç, katılımcıların kendilerini dijital vatandaşlık becerileri konusunda düşük seviyede gördüklerini göstermektedir. Alt becerilerde ise katılımcıların kendilerini en yetersiz gördüğü becerinin dijital kanun olduğu görülürken; katılımcıların kendilerini en yeterli gördüğü becerinin ise dijital erişim olduğu görülmektedir. Bununla birlikte yetişkinlerin %84,4’ü dijital vatandaşlık eğitiminin gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
Verilerin analizine göre, katılımcıların yaklaşık yarısı orta düzeyde ilgi duyarken aynı zamanda
dijital vatandaşlık becerileri açısından da yüksek olmaması, katılımcıların motivasyonlarının
düşük olmadığını gösterebilir. Dolayısı ile teknolojiye olan ilgi arttığında dijital vatandaşlık
becerisinin de artacağı öngörülmektedir. Paralel şekilde katılımcıların %72 gibi büyük bir oranı
birkaç farklı kaynak kullanarak dijital teknolojileri öğrenmeye çalıştıklarını belirtmişlerdir. Bu
sonuca göre yetişkinler dijital teknolojiyi kendi çabaları ile öğrenmeye çalışmaktadır. Bu bulgu
bize dijital teknolojiyi formal bir şekilde öğretme ihtiyacının olduğunu göstermektedir.