TURKISH STUDIES - EDUCATIONAL SCIENCES, cilt.17, sa.4, ss.1159-1179, 2022 (Hakemli Dergi)
Kiplik, Aristo'dan beri üzerine araştırmalar yapılan ve günümüzde dahi oldukça tartışmalı olan dilbilim
konularından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Birçok araştırmada çeşitli yöntem ve bakış açıları kullanılarak
ele alınmış olmasına rağmen kiplik genel olarak konuşmacının tümce ile ifade edilen önermeye ilişkin tutumu
veya görüşü olarak tanımlanmaktadır. Hem zaman hem de görünüş ile ilişkilidir. Kiplik, kip ekleri, kip
eylemler, kip zarflar, edatlar ve/ya tonlama vasıtasıyla dil içerisinde ifade edilebilmektedir. Ayrıca, dile bağlı
olarak tek bir biçim birden fazla kiplik anlamı içerebilmektedir. Bunun yanı sıra kipliğin bazı alt kategorileri
Kiplik Yaklaşımları Üzerine Genel Bir Bakış 1161
www.turkishstudies.net/language
ve öznel / nesnel alt türleri de bulunmaktadır. Bütün bunlar, kipliği keşfedilmesi zor bir dilbilgisi kategorisi
haline getirmektedir. Konunun karmaşıklığı nedeniyle farklı araştırmacılar kipliğe yaklaşım konusunda değişik
yollar izlemektedir. Biz bu çalışmada gerek alanyazından alıntıladığımız gerek kendi verdiğimiz Türkçe ve
İngilizce örnekler ile araştırmacıların bakış açılarını somutlaştırarak kipliğe ilişkin üç temel yaklaşımın
karşılaştırmalı olarak genel bir tartışmasını sunmayı amaçlıyoruz. Bu doğrultuda çalışmamızda
odaklanacağımız üç temel kiplik görüşü (i) Palmer (1986, 2001) ve Givón’da (1995) verilen tipolojik görüş,
(ii) Papafragou'nun (2000) edimbilimsel görüşü ve (iii) Portner'ın (2010) filolojik görüşü olacaktır.
Çalışmamızdaki tartışmalar, kipliğin karmaşık bir konu olduğunu; sözdizimi, anlambilim ve edimbilim ile
yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Farklı yaklaşımlar ve görüşler, kipliği birçok farklı şekilde
anlamaya katkıda bulunmaktadır.
Modality is one of the controversial issues of linguistics which has been investigated since Aristotle.
Although it has been defined in many researches using a variety of methods and viewpoints, modality is
generally described as the speaker’s attitude or opinion on the proposition expressed by the sentence. It is
associated with both tense and aspect. Modality can be expressed via modal suffixes, modal verbs, modal
adverbs, particles and/or intonation among languages. Also, a single modal expression may be used with more
than one modal meaning depending on the language. Besides, modality has some subcategories and
subjective/objective subtypes. All these make modality a challenging grammatical category to explore.
Different researchers approach modality in different ways due to the complexity of the topic. In the present
study, we aim to overview three basic approaches to modality and give a general critical discussion of these
views in comparison by illustating the researchers' perspectives. The discussion is supported with the relevant
examples from Turkish and English. The examples are adapted from the cited literature and also developed by
the author. In this direction, three basic views on modality that we will focus on in our study are (i) the
typological view given in Palmer (1986, 2001) and Givón (1995), (ii) the pragmatic view of Papafragou (2000)
and (iii) the philological view by Portner (2010). Our study shows that modality is a complex issue which is
closely related to syntax, semantics and pragmatics in that different approaches and views contribute to
understand in many different ways.