Akademik Veri Yönetim Sistemi
6. Uluslararası Multidisipliner Çalışmaları Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 26 - 27 Nisan 2019, ss.148
Bugün
hâlâ ölüm nedenleri arasında trafik kazaları ilk sıralarda yer almaya devam
etmekte; dünyada ortalama olarak her yıl 1.350.000 kişi trafik kazalarında hayatını
kaybetmektedir. Ülkemizde İstanbul, nüfus ve taşıt sahipliği dikkate
alındığında en çok trafik kazasına sahne olan ildir. Dar bir coğrafi alana
sıkışmış bulunan İstanbul, aynı zamanda çok merkezli kent formuna sahip bir
metropoldür. Günümüzde, gerçekleşmiş bulunan trafik kazalarının sadece sayılarını
ve trafik kazalarıyla ilgili çeşitli tipteki verilerin miktarlarını bilmek,
kazaların değerlendirilmesi ve bu konularda isabetli tedbirler almak için
yeterli olmamaktadır. Kazaların niteliklerinin zaman içindeki değişimine ek
olarak, mekânsal olarak dağılımlarının bilinmesi, neden-sonuç ilişkisi
bağlamında olaylara daha derinlemesine nüfuz etme imkânı sunmaktadır. Trafik
kazalarının sıklıkla ortaya çıktığı kaza kara noktalarının mekânsal olarak
dağılımının belirlenmesi, son yıllardaki kaza analizi yönelimlerinden biridir.
Bu
çalışmada, çok merkezli bir metropol olan İstanbul’da meydana gelen ölümlü ve
yaralanmalı trafik kazalarını değerlendirmeye yönelik, mekânsal bir kaza kara
nokta analizi yapılması ve bulgularının sunulması amaçlanmıştır.
Bu
kapsamda, İstanbul’da ölümlü ve yaralanmalı trafik kazalarının 2015-2018
yılları arasındaki tüm verileri incelenmiştir. Ölümlü ve yaralanmalı trafik
kazalarına Eş Değer Ağırlık Yöntemi (Kaza Şiddeti Yöntemi) uygulanıp, daha
sonra kaza kara nokta belirleme yöntemlerinden olan Çekirdek Yoğunluk Tahmini
(Kernel Density Estimation) uygulanarak, İstanbul geneli için, çeşitli
derinlikte tematik kaza kara nokta haritaları çıkarılmıştır.
Çalışmada;
oluş şekillerine göre en çok öne çıkan kaza türlerinin sırasıyla, yandan
çarpmalı, yayaya çarpmalı ve arkadan çarpmalı kazalar olduğu görülmüştür. En
çok kaza meydana gelen ilçeler ise Kadıköy ve Küçükçekmece’dir. Ölü ve yaralı
sayısına bakıldığında ise ölü sayısının yıllara göre azalmakta olduğunu, yaralı
sayısının ise değişkenlik gösterdiğini görülmektedir.
Hazırlanan
tematik kaza kara nokta haritalarının değerlendirilmesiyle, çeşitli türdeki
kaza verileriyle mekan ilişkileri sorgulanmış, bunun neticesinde ölümlü ve
yaralanmalı kazaların azaltılabileceğine dair iyimserliği destekleyen sonuçlara
ulaşılmıştır.
Anahtar
Kelimeler:
Trafik kazaları, kaza kara noktaları, Eş değer ağırlık yöntemi, Kernel yoğunluk
tahmini, CBS, İstanbul.