Madde ve Mana Kabı Olarak Yumurtanın Sembolik Yorumları Üzerine Bir İnceleme


Koçak A., Otyakmaz Aydın H.

KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ, sa.18, ss.222-241, 2023 (Hakemli Dergi)

Özet

İnsanlığın ilk kutsal ve sembolik yaratılış anlatıları olan mitlerde, evrenin yaratılışında yumurta önemli bir unsur olarak dikkat çekmektedir. Tanrılardan, insanlara, yeryüzü ve gökyüzü varlıklarından, diğer mitik ögelere kadar ilksel varoluş hikâyelerinin yumurta ile buluştukları aktarılmaktadır. Yumurtanın kırılmadan önceki şekli çokluktaki birliği, ikiye ayrılış şekli parça-bütün ilişkisi olarak yaratılıştaki dengeyi yansıtmaktadır. Özellikle yatay ve dikey sembolizme bağlı olarak yumurta merkezi konumda üremeyle eş tutulur. Yatay boyutuyla; sakinliği, rahmi, yeni varlığın oluşumunu, yerleşmeyi, üretkenliği, verimliliği temsil ederken dikey boyutuyla da yatayda var olan oluşumun zıddı olan kozmik vuruşa bağlı hareketliliği, oluşum evresini tamamlayıp meydana çıkma durumunu ve şifa vericilikteki yüksel potansiyeli simgeler. Bu sembolik yorumlar yumurtanın madde ve mana bütünselliğini içermektedir. Bu madde ve mana birlikteliği çalışmada; “başlangıç ve yaratılış, birlik ve bütünlük, merkez, diriliş, bereket ve son” başlıklarındaki sembolik yorumlarla şekillenmiştir. Bu incelemede yumurta sembolizmi doğadan ilhamla döngüsel zaman çizgisinde, başlangıçtan sona ve dirilişe uzanan ilk kutsal, sembolik anlatılar ve ritüeller ekseninde ele alınarak değerlendirilmiştir.