Akademik Veri Yönetim Sistemi
ATAG24, İstanbul, Türkiye, 16 - 18 Kasım 2021, ss.1
Kuzey Anadolu Fayı (KAF) İsmetpaşa segmentinin deprem üretmeksizin sürekli olarak kaydığı
yani krip (creep) ettiği 48 yıl önce tespit edilmiş olmasına rağmen günümüze değin bu hareketin
zamansal ve mekansal değişimi ile ilgili detaylı ve güvenilir bilgiler mevcut değildir. Krip
hareketi, fayın T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü İsmetpaşa bakım tesislerinin bahçe duvarını
kestiği noktada meydana getirdiği deformasyonun 1969 yılında Ambraseys (1970) tarafından
keşfinden itibaren sadece küçük bir alanda kurulan 6 noktalık bir jeodezik ağda yersel ve
kampanya tipi GNSS (Global Navigation Satellite System) ölçme yöntemleri ile izlenmeye
çalışılmıştır (Aytun, 1982; Altay ve Sav, 1991; Deniz ve diğ., 1993; Kutoğlu ve diğ., 2006;
Kutoğlu ve diğ., 2008; Özener ve diğ., 2013). Bunlara ek olarak, bölgede Karabacak ve diğ.,
(2010), 2007-2009 yılları arasında yersel lidar ölçmeleri gerçekleştirmiş ve Bilham ve diğ.
(2016) kurdukları kripmetre ile krip hareketini izlemişlerdir. InSAR (Interferometric Synthetic
Aperture Radar) çalışmaları (Çakır ve diğ., 2005; Kaneko ve diğ., 2013; Çetin ve diğ., 2014),
krip eden segmentin yaklaşık 100 km uzunluğunda olduğunu ve krip hızının uzaysal olarak
değişim gösterdiğini, en yüksek değerlerine, İsmetpaşa'nın yaklaşık 15-240 km doğusunda
ulaştığını göstermektedir. Bilham vd diğ. (2016)'nin, eski verileri de derleyerek gösterdiği gibi
kripmetrelerde gözlenen krip hareketi süreklilik göstermemekte, zaman zaman durmakta ve/veya
ivmelenerek hızlanmaktadır. Bu nedenle kaymanın fayın doğrultusu boyunca ve derine doğru ne
kadar ve ne hızda devam ettiği konusunda soru işaretleri bulunmaktadır. Ayrıca yapılan tüm bu
çalışmalara rağmen, krip hareketinin hızındaki değişimin özellikleri ve başlangıç nedeni (1944
depremi olma olasılığı yüksektir) bilinmemektedir. Krip hareketindeki ani değişimlerin
nedeninin önemli kısmının meteoroloji ile ilişkili olduğunun raporlanmasına rağmen, tüm geçici
krip ivmelerinin nedenleri ve derinlik boyutu eldeki veri setlerinden anlaşılamamıştır.
Tüm bu sorulara yönelik cevap bulabilmek amacı ile öncelikle, yersel gözlem kapasitesinin krip
eden segment boyunca arttırılması ve sismolojik aktivite ile ilişkilendirerek krip
ivmelenmelerinin krip zonu boyunca değişiminin detaylı sorgulanmasının yapılması
gerekmektedir. Bu amaçla, Gerede'nin doğusundan Ilgaz'ın kuzeyine kadar, KAF boyunca
yaklaşık 110 km’lik bir hat boyunca sürekli gözlem yapabilen GNSS istasyonlarından oluşan ve
faya yakın alanda yerleştirilen (<2-4 km) 19 istasyonluk bir GNSS ağı, ERC (European Research
Council) projesi kapsamında kurulmuştur. Bölgenin yakın çevresinde yer alan ve TUSAGAAktif ağına ait 19 GNSS istasyonu da bu ağa ilave edilmiştir.
Bu çalışmada, bölgeye ilişkin güncel hız alanı ile birlikte belirlenen güncel krip hızı ve fay
boyunca gerinim (strain) parametrelerinin zamansal ve mekansal değişimine ait sonuçlar
paylaşılacaktır.