Ayşe Kulin'in Nefes Nefese adlı romanı ile İngilizce çevirilerinin kent göstergebilimi ve çeviri göstergebilimi odağında çözümlenmesi


Creative Commons License

Kasar S., Güzel O. E.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, cilt.27, sa.27, ss.869-890, 2022 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu makalede amaç, Ayşe Kulin’in Nefes Nefese adlı romanındaki kentsel uzamın İngilizce erek

metinlere aktarımını kent göstergebilimi ve çeviri göstergebilimi bağlamında incelemektir.

Makalenin temel inceleme nesnesini, kaynak metin olarak Kulin'in 2002 yılında yayımladığı romanı,

erek metinler olarak da bu romanın 2006 yılında (Everest Yayınları) John W. Baker tarafından

yapılan İngilizce çevirisi ve yine aynı çevirinin 2013 yılındaki (Amazon Crossing) gözden geçirilmiş

baskısı oluşturmaktadır. Yazınsal metinler çeviri açısından en zorlayıcı metinler arasındadır. Bu zorlu

metin türünün anlamlandırılması ve yorumlanması için göstergebilimsel çözümleme tekniği

çevirmenlere rehberlik edebilir. Çeviri göstergebilimi yöntemiyle çevirmen, yazar tarafından kaynak

metinde oluşturulan örtük göstergeleri ve/veya karmaşık yazınsal anlam evrenini yöntemli bir

okumayla ele alır ve böylelikle erek dile de en az kayıpla aktarır. Göstergebilim bünyesindeki bir

araştırma alanı olarak kent göstergebilimi, çok katmanlı anlam örgüsüne sahip ve dolayısıyla farklı

biçimlerde yorumlanabilen kente ait göstergeleri sahip oldukları anlamsal çoğulluk ve yorum

zenginliği içinde ele alıp çözümler. Bu makalede, Ayşe Kulin'in Nefes Nefese adlı romanı ile İngilizce

çevirilerinde kentleri temsil eden göstergeler, kent göstergebilimi ve çeviri göstergebiliminin

bütünleşik bağlamında çözümlenmektedir. Çözümlemenin çerçevesini, Öztürk Kasar'ın ortaya

koyduğu kent göstergebilimsel inceleme sınıflandırmasında yer alan ölçütler ile çeviri göstergebilimi

bağlamında ortaya koyduğu Çeviride Anlam Evrilmesi Dizgeselliği oluşturmaktadır. Bu çalışmanın

sonucunda, çok katmanlı göstergeler dizgesi olan kente ilişkin göstergelerin yazınsal çeviride erek

metne en az kayıpla aktarılması için, kent göstergebilimi ile çeviri göstergebiliminin katkısı

gösterilmeye çalışılmıştır.

Anahtar kelimeler: Ayşe Kulin, Nefes Nefese, göstergebilim, kent göstergebilimi, çeviri

göstergebilimi

The aim of this study is to examine the transfer of urban space in Ayşe Kulin’s novel Nefes Nefese into

English within the scope of urban semiotics and semiotics of translation. Kulin's novel, which was

published in 2002, as the source text, and the English translation of this novel, titled Last Train to

Istanbul, by John W. Baker in 2006 (Everest Yayınları) and the revised edition of this translation in

2013 (Amazon Crossing) as the target texts constitute the main object of analysis of the study. Literary

texts are among the most challenging texts in terms of translation. The technique of semiotic analysis

can guide translators to understand and interpret this challenging type of text. The implicit signs

and/or the complex literary universe created by the author in the source text are handled by the

translator by a methodical reading using the translation semiotics method. Thus, the translator

translates it into the target language with as little loss of meaning as possible. Urban semiotics as a

research area within semiotics handles and analyzes city signs, which have a multi-layered meaning

pattern and can therefore be interpreted in different ways, within their semantic plurality and

richness of interpretation. In this study, the signs that represent cities in Ayşe Kulin's novel Nefes

Nefese and its English translations are analyzed within the syncretic context of translation semiotics

and urban semiotics. The framework of the analysis was designed using the criteria in the urban

semiotic analysis classification and the Systematics of Designification in Translation in the context of

translation semiotics suggested by Ozturk Kasar. With this study, it was attempted to reveal the

contribution of urban semiotics and translation semiotics in the translation of the city signs, which

constitute a multi-layered system of signs, into the target text with minimum meaning loss in literary

translation.

Keywords: Ayşe Kulin, Nefes Nefese, Last Train to Istanbul, semiotics, urban semiotics, semiotics

of translation