Akademik Veri Yönetim Sistemi
Transist 2018, İstanbul, Türkiye, 08 Kasım 2018, ss.83-87
Karayolu ile yük taşımacılığı, günümüzde
pek çok ülkede en yaygın olarak kullanılan yük taşıma türüdür. Karayolu yük
taşımacılığı, kent içerisindeki trafiğin önemli bir kısmını oluşturur. Oysa tüm
ulaştırma otoriteleri tarafından kısa mesafeler için verimli, uzun mesafeler
için ise ‘kirletici’ ve pahalı özellikte olduğu kabul edilmektedir. Bu yüzden
dünyadaki genel eğilim; yük taşımacılığını, yük köyleri kurarak çoktürlü hale
getirmek ve karayolu yük taşımacılığının toplamdaki payını azaltmaktır. Böylece
karayolu yük taşımacılığı, ulaştırma uzmanlarının sık sık dile getirdiği gibi;
yalnızca taşımanın spesifik teslimat özellikleri gerektiren son km-ilk km aşamalarında
tercih edilecektir. Genel olarak, yük taşıtlarının tıkanıklık üzerindeki
etkileri trafik içerisindeki mevcudiyetlerinden daha yüksek oranlarda
olmaktadır. Yani aslında araştırmacıların/karar vericilerin yalnızca ağır taşıt
yüzdelerini ve ağır taşıt emisyon oranlarını kullanarak yaptıkları
değerlendirmeler eksik olabilmektedir. Bu nedenle, tıkanıklık maliyetleri
hesaplanırken yolcu taşıtları ile yük taşıtlarının tıkanma maliyetlerinin ayrı ayrı
hesaplanması gerekmektedir. Bu yazıda ele alınan tıkanma maliyeti
hesaplamalarının, karar vericilere ve karayolu yük taşımacılığı paydaşlarına
bilgi vermesi amaçlanmaktadır. Yük taşıtlarını yolcu taşıtlarından ayrı olarak
ele alan bir tıkanıklık maliyeti bilgisinin, kısıtlı bütçelerle yüz yüze olan
kamu sektöründe tıkanıklık fiyatlandırması uygulamaları için fikir vermesi
umulmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Kentsel yük taşımacılığı,
tıkanıklık maliyeti, yük taşıtları.