Dünyada, okulun bir fiziksel mekan olarak sahip olması gereken belli başlı standartlar, farklı yaklaşımlar yoluyla ele alınmaktadır. Bu araştırma, ilgili yaklaşımlardan biri olan ve eğitim binalarının yapımı, yenilenmesi ve bakımı ile ilgili kimi standartları içeren yeşil okul yaklaşımının daha özelde bir çalışması olarak Eko-Okullar Projesi’ni ele almaktadır. Araştırmanın amacı, eko-okullarda görev yapan okul müdürlerinin, sürdürülebilirlik ve okulların fiziksel standartları ile ilgili görüşlerinin neler olduğunu ortaya koymaktır. Bu araştırmanın, Türkiye bağlamında okul müdürlerinin fiziksel mekan standartlarına dair birikimini araştıran ve okul müdürlerine, sürdürülebilir bir okul oluşturmada rehberlikedebilecek çalışmaların sınırlı olduğu alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda çalışma, İstanbul ilinde eğitim vermekte olan ve Eko-Okullar Projesi’ne katılmış 14 ortaokulda, politika ile planları uygulayarak görev yapan yöneticiler olan okul müdürleri ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanması süreci için katılımcı okul müdürleri ile, temel araştırma problemi ekseninde, kendilerine göre sürdürülebilirliğin ne olduğuna ve bu amaca yönelik gerekli fiziksel standartların neler olması gerektiğine, görev yaptıkları okullardaki mevcut duruma ve Eko-Okullar Projesi’ne ilişkin görüşlerinin neler olduğuna yönelik bir yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. Ayrıca sürdürülebilirlik boyutlarına yönelik okul gözlemi (Korkmaz ve Güler Yıldız, 2017) ve fiziksel mekan standartlarına yönelik okul müdürü değerlendirmelerine dayalı ayrı bir gözlem de veri toplama sürecine dahil edilmiştir. Araştırma deseninin, nitel araştırma yaklaşımının çeşitlerinden biri olan olgubilim olarak belirlendiği çalışmada, görüşme verilerinin analizi için içerik analizi ve gözlemlere dair kontrol listelerinin analizi için doküman analizi teknikleri kullanılmıştır. Gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde yapılan içerik analizi sonuçları sürdürülebilirliğin, kaynakların korunarak ekosistemin yönetilmesi yoluyla bir gelişim olarak algılandığını gösterirken okullarda fiziksel şartlar ve bireylerden kaynaklanan eksikliklerin sürdürülebilirliği engellediğini ortaya koymaktadır. Okullarda görülen maddi yetersizliklerin yanı sıra okul müdürlerinin sürdürülebilirlik algısına göre Eko-Okullar Projesi’nin de eksikleri olduğu ve okullardaki diğer işlerle yürütülmesi zor olan bir süreç olduğu ifade edilmektedir. Buna ek olarak sürdürülebilirlik boyutlarına dönük gözlem ve okul müdürü değerlendirmelerine dayalı fiziksel mekan gözlemi neticesinde yapılan doküman analizi sonuçları, okullarda, söz konusu projeyi yürütmek ve fiziksel standartları sürdürülebilirliğe uygun hale getirmek bakımından maddi imkanlarda yetersizlik ve paydaşlarda katılım nedeniyle farklılıklar olduğunu göstermektedir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda eğitim paydaşlarının sürdürülebilirlik algısını ve fiziksel mekanı iyileştirmeye dönük sorumluluklarını arttırıcı çalışmalar ve MEB düzeyinde, sürdürülebilir okula yönelik projelerle işbirlikleri yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Fiziksel mekan, sürdürülebilirlik, eko-okul