Dramatik Belgeseller ve Belgesel Etiği


Yanat Bağcı Y.

in: Sosyal ve Beşeri Bilimlerde Teori ve Araştırmalar, DOÇ. DR. AYŞE ÇATALCALI CEYLAN,DOÇ. DR. NESLİHAN İYİT,DR. YASİN AKYILDIZ, Editor, Serüven Yayınevi, İzmir, pp.185-200, 2022

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Research Book
  • Publication Date: 2022
  • Publisher: Serüven Yayınevi
  • City: İzmir
  • Page Numbers: pp.185-200
  • Editors: DOÇ. DR. AYŞE ÇATALCALI CEYLAN,DOÇ. DR. NESLİHAN İYİT,DR. YASİN AKYILDIZ, Editor
  • Yıldız Technical University Affiliated: Yes

Abstract

Gerçekle belgeselin ilişkisi en az belgesel filmin var oluşu kadar eskidir.

Her ne kadar günümüze kadar belgesel filmin tek bir genel geçer tanımlaması

yapılamamış olsa bile gerek sinema düşünürleri tarafından yapılan

tanımların tamamında gerekse Dünya Belgeselciler Birliği tarafından

yapılan tanımlarda her daim ilk vurgu yapılan unsur belgeselin gerçek ile

ilişkisi olmuştur. Bu ilişki aynı zamanda belgeselin etiğini de belirler. Çünkü

belgesel filmin gerçeği yansıtma ve izleyeni bilgilendirme sorumluluğu

onu birtakım etik prensiplere uymaya zorlar. Bu bağlamda belgesel film

kurmaca filmden oldukça farklı bir noktada durur. Kurmaca film doğası

gereği kurulmuş, hayalden üretilmiştir ve özünü hayattan almasına rağmen

hayatı nasıl yansıtacağı konusunda tamamen özgürdür. İzleyici kurmaca

bir filmi izlerken onun sanat bir yapıt olduğunun ve sanatçının yarattığı

dünyanın hikayesini izlediğini bilmektedir. Ancak belgesel filmde durum

bundan çok farklıdır. Belgesel film gerçeği anlatma iddiasında olduğundan

seyircinin beklentisi ekranda gördüğü her şeyin gerçek olduğu yönündedir.

Bu noktada belgesel yönetmenine de kurmaca yönetmeninden çok farklı

bir sorumluluk düşer. Çünkü belgesel yönetmeni her türlü seçim ve filme

yaptığı her türlü sanatsal müdahale ile gerçeği eksiltme, gölgeleme, değiştirme

ya da manipüle etme suçlamalarıyla karşı karşıya kalabilir.