Oscar Wilde'ın Gül ve Bülbül hikâyesinin Osmanlıcaya çevirilerinin çeviri göstergebilimi bağlamında incelenmesi

Creative Commons License

Güzel O. E.

II. Uluslararası Akademik Çeviribilim Çalışmaları Kongresi , Bolu, Türkiye, 30 Eylül - 02 Ekim 2024, ss.61-71

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Bolu
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.61-71
  • Yıldız Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu bildirinin amacı, on dokuzuncu yüzyıl İngiliz edebiyatının önde gelen yazar ve şairlerinden biri olan ve marjinal kimliğiyle de ön plana çıkan Oscar Wilde'ın The Nightingale and The Rose başlıklı İngilizce kısa öyküsünün 1927 ve 1928 yıllarında Gül ve Bülbül adıyla Osmanlıcaya yapılan iki ayrı çevirisini çeviri göstergebilimi bağlamında çözümlemektir. Bildirinin veri toplama aracı olarak kullanılan ana inceleme nesnelerini Oscar Wilde'ın 1913 yılında yayımlanan The Happy Prince and Other Stories adlı derleme öykü kitabının içinde yer alan The Nightingale and The Rose adlı kısa öykü türündeki kaynak metni, "mütercim" Şaziye Berrin'in 1927 yılında İstanbul - Yeni Matbaa'da yayımlanan Gül ve Bülbül adlı çevirisi ve 1928 yılında da Salih Zeki'nin İstanbul'da Orhaniye Matbaası'nda yayımlanan Gül ve Bülbül adıyla Osmanlıcaya yaptığı çeviri, çalışmada incelenen iki erek metni oluşturacaktır. Çalışmanın kuramsal incelemesi ise Sündüz Öztürk Kasar'ın çeviri göstergebilimine yönelik olarak geliştirdiği "Çeviride Anlam Evrilmesi Dizgeselliği" çerçevesinde yapılacaktır. Elde edilen veriler, bu dizgeselliği oluşturan "anlamın aşırı yorumlanması, anlamın bulanıklaştırılması, anlamın eksik yorumlanması, anlamın kaydırılması, anlamın bozulması, anlamın çarpıtılması, anlamın saptırılması, anlamın parçalanması, göstergenin yok edilmesi" olmak üzere çeviride dokuz anlam evirici eğilim ışığında ele alınıp değerlendirilecektir. Bu bildiride Wilde'ın kaleme aldığı öyküsü "KM", Şaziye Berrin'in ve Salih Zeki'nin Osmanlıcaya yaptıkları çeviriler ise sırasıyla "EM-1" ve "EM-2" olarak gösterilecektir.

Anahtar sözcükler: Oscar Wilde, Gül ve Bülbül, Osmanlıca, Sündüz Öztürk Kasar, Çeviride Anlam Evrilmesi Dizgeselliği

The purpose of this paper is to examine the English short story titled The Nightingale and The Rose by Oscar Wilde, one of the leading writers and poets of nineteenth-century English literature, who also stands out with his marginal identity, in an Ooman version of the short story titled The Nightingale and the Rose, translated into Ooman language in 1927 and 1928. is to analyze two different translations in the context of translation semiotics. The main study objects of the paper used as data collection tools are the source text of the short story The Nightingale and The Rose, which is included in Oscar Wilde's compilation story book The Happy Prince and Other Stories published in 1913, and the "translator" Şaziye Berrin's translation named Gül ve Bülbül published in Istanbul - Yeni Matbaa in 1927 and Salih Zeki's translation into Ooman language titled Gül ve Bülbül published in Orhaniye Printing House in Istanbul in 1928 will constitute the two target texts examined in the study. The theoretical analysis of the study will be carried out within the framework of "the Systematics of Designification in Translation" developed by Sündüz Öztürk Kasar for translation semiotics. The data obtained will be discussed and evaluated in the light of nine meaning-inverting tendencies in translation, which constitute this systematicity: "Over-interpretation of the meaning, darkening of the meaning, under-interpretation of the meaning, sliding of the meaning, alteration of the meaning, opposition of the meaning, perversion of the meaning, destruction of the meaning, wiping out of the sign". In this paper, Wilde's story will be shown as "ST", and Şaziye Berrin's and Salih Zeki's translations into Ooman will be shown as "TT-1" and "TT-2", respectively.

Keywords: Oscar Wilde, The Nightingale and The Rose, Ottoman Turkish, Sündüz Öztürk Kasar, the Systematics of Designification in Translation.