Çalışmada ana dil eğitimi sürecinde 21. yüzyıl yeni öğrenme ortamlarını metindilbilimsel ögelerle bütünleştirmek amaçlanmıştır. Bu kapsamda 2021-2022 eğitim öğretim yılında uygulanan Türkçe ders kitabındaki metinlere ait etkinlikler Türkçe Dersi Öğretim Programı (2019) çerçevesinde hazırlanan metindilbilim büyük ölçekli yapı kontrol listesiyle incelendi. İncelemeler sonucunda Millî Kültürümüz temasındaki metinlere ait etkinliklerde diğer temalara nazaran büyük ölçekli yapı başlıklarıyla ilgili daha az etkinlik tespit edildi. Bu temadaki etkinlikler 21. yüzyıl yeni öğrenme ortamları ve metindilbilim kapsamında yeniden tasarlandı. Hazırlanan etkinlikler beceri temelli sorularla desteklendi. Araştırmacılar, tasarlanan etkinlikleri İstanbul’da resmî bir imam hatip ortaokulunda eğitim öğretim gören 14 öğrenciye ve Şanlıurfa’da resmî bir ortaokulda eğitim öğretim gören ikidilli 6 sekizinci sınıf öğrencisine karşılaştırmalı olarak uyguladı. Çalışmada tek grup son test deneysel desenden yararlanıldı. Elde edilen veriler betimsel analiz ve içerik analiziyle çözümlendi. Araştırma sonucunda; ana dil eğitimini metindilbilimle bütünleştirmenin öğrencilerin üstbilişsel farkındalıkla ders sürecine aktif katılımını katkı sunduğu, metinlerin büyük ölçekli yapısıyla ilgili zorlayıcı çalışmaların tasarlanan etkinliklerle öğrenci nezdinde kolaylaştığı gözlemlenmiştir. Metindilimsel Türkçe dersi tasarımıyla farklı sosyodemografik özelliklere sahip öğrencilerden oluşan iki farklı uygulama noktasında 21. yüzyıl yeni öğrenme ortamlarını yansıtabilen, beceri temelli ders süreci geçekleştirilebildiği ortaya çıkarılmıştır. İki farklı örneklemdeki öğrencilerin metindilbilimsel etkinliklerle dört temel dil becerisini işlevsel olarak kullanabildiği belirlenmiştir.
In the study, it is aimed to integrate the 21st century new learning environments with textlinguistic elements in the process of mother tongue education. In this context, the activities of the texts in the Turkish textbook applied in the 2021-2022 academic year were examined with the textlinguistics macro structure checklist prepared within the framework of the Turkish Lesson Curriculum (2019). As a result of the examinations, less activities were detected in the activities related to the texts in the theme of Our National Culture, compared to the other themes. The activities in this theme were redesigned within the context of 21st century new learning environments and textlinguistics. The prepared activities were supported by skill-based questions. The researchers applied the designed activities to 14 students studying at an official religious secondary school in Istanbul and 6 eighth grade bilingual students studying at an official secondary school in Şanlıurfa. Before the data collection process, an application was made to the Yıldız Technical University. A single group post-test experimental design was used in the study. The obtained data were analyzed by descriptive analysis and content analysis. As a result of the research; it has been observed that integrating mother tongue education with textlinguistics contributes to the active participation of students in the course process with metacognitive awareness, and compelling studies on the large-scale structure of texts are facilitated by the designed activities. With the text-linguistic Turkish course design, it has been revealed that a skill-based course process that can reflect the new 21st century learning environments can be realized at two different application points consisting of students with different sociodemographic characteristics. It was determined that students in two different samples could use four basic language skills functionally with textlinguistic activities.
