Akademik Veri Yönetim Sistemi
ASEAD 12. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU, Ankara, Türkiye, 25 - 27 Kasım 2023, ss.69
Bu çalışmada Yıldız Teknik Üniversitesi mühendislik öğrencilerinin mühendislik alanlarına
yönelik motivasyonlarının araştırılması için yabancı dildeki ölçeği Türkçe diline uyarlamak
amaçlanmaktadır. Yüksek lisans tezi kapsamında yapılan bu çalışmada; ‘Unlocking Student
Motivation: Development of an Engineering Motivation Survey’ isimli araştırmadan yararlanılmıştır.
İngilizce dilinden Türkçe’ye uyarlanan ölçeğin dil yeterliliği için uzman görüşüne başvurulmuştur.
Geri dönütler ile ölçek düzenlenmiştir. Ön çalışma olarak iki dildeki uygulaması Yıldız Teknik
Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü öğrencilerine belirli zaman aralığı ile yüz yüze şekilde
yapılmıştır. İngilizce dilindeki orijinal ölçeğin güvenilirlik katsayısı Cronbach-Alpha değeri 0,854;
uyarlama çalışması yapılan Türkçe dilindeki ölçek maddelerinin güvenirlik katsayısı CronbachAlpha değeri ise 0,920 olarak hesaplanmıştır. Bu değerler neticesinde Türkçe diline uyarlanan ölçek
maddelerinin orijinal ölçekle uygunluğu saptanmıştır. Daha sonrasında uyarlanan ölçeğin daha geniş
ve yüksek çeşitliliğe sahip bir örnekleme uygulanması amacıyla Yıldız Teknik Üniversitesi
bünyesindeki 13 farklı mühendislik bölümü öğrencilerine, 6 Şubat depremi ve etkileri sebebiyle
çevrimiçi olarak ulaştırılmış ve 153 öğrenci gönüllü olarak geri dönüş sağlamıştır. Katılımcıların
%34,6’sı kadın olup, %65,4’ü ise erkektir. İngilizce dilindeki ölçek maddeleri 5 faktör üzerinden
değerlendirildiğinden, uyarlanan ölçekte de güvenilirlik hesaplanırken 5 faktör için ayrı ayrı
Cronbach-Alpha katsayısı hesaplanmıştır. Buna göre, faktör bazında da iki çalışmanın da güvenirlik
değerlerinin birbirine çok yakın olduğu sonucuna varılmıştır. Aynı zamanda açımlayıcı faktör analizi
sonucunda orijinal çalışmadaki 5 faktör modeli ortaya çıkmıştır. Bu faktörler; İlgi, başarı, beklenti,
maliyet ve fayda değeri faktörleridir. Bazı maddelerin faktör yüklerinin değiştiği görülse de çok az
sayıda maddenin faktör yapısının değiştiği görülmüştür. Ancak genel olarak 5 faktörlü yapıdan
çıkılmamıştır. Açımlayıcı faktör analizinde ölçek 26 maddelik yapısı ile toplam varyansın
%64,976’sını açıkladığı belirlenmiştir. Ayrıca ölçeğin KMO değeri 0,850’dir ve Bartlett’s testi
anlamlıdır. Bu bulgular ışığında, uyarlanan ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik kriterlerini sağladığı
söylenebilir.