Akademik Veri Yönetim Sistemi
The 18th International Scientific Research Congress , Ankara, Türkiye, 16 - 17 Aralık 2023, ss.22-23
Özet: Son yüzyılda bilgi ve iletişim teknolojilerinin ortaya çıkması ile bireylerin çalışma hayatında ve
günlük yaşantısında sahip olması gereken temel beceriler farklılık göstermeye başlamıştır. Bilgi
İşlemsel Düşünme (BİD) becerisi; insanlara günlük yaşantısında karşılaştığı problemleri çözme
konusunda rehberlik eden ve dijitalleşen dünyada giderek önemi artan bir 21. yüzyıl becerisi olarak
görülmektedir. Bu çalışmada alanyazın taraması yapılarak BİD becerisinin ölçülmesinde kullanılan
çeşitli yaklaşımlar incelenmiş ve bu yaklaşımların avantaj ve dezavantajları araştırılmıştır. Alanyazında
yapılan tarama sonucunda BİD becerisi ölçülürken alt boyutları ile ele alındığı ve birçok farklı ölçüm
yöntemlerinin kullanıldığı görülmüştür. BİD becerilerinin ölçülmesinde en çok odaklanılan alt
boyutların soyutlama, algoritmik düşünme, ayrıştırma, örüntü tanıma, test etme, hata ayıklama ve veri
okuryazarlığı olduğu tespit edilmiştir. BİD becerisinin ölçüldüğü çalışmalar değerlendirildiğinde ürün
ve süreç odaklı ölçme yöntemlerinin kullanıldığı beceriye ve etkinliklere odaklanan ölçümler dikkat
çekmektedir. BİD’in ölçülmesinde ölçek, anket, geleneksel yöntemler, portfolyo, proje, performans
temelli rubrik, görüşme, gözlem, video kayıtları, tasarım senaryoları, üç boyutlu yaklaşım ve birden
fazla ölçme yöntemini içeren değerlendirme sistemleri gibi çeşitli ölçme yaklaşımlarının kullanıldığı
görülmüştür. Ayrıca birçok çalışmada programlama araçlarının, interaktif web uygulamalarının ve
Bebras görevlerinin BİD becerisinin ölçülmesinde kullanıldığı saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen
bulgulara göre BİD becerisinin ölçülmesinde kullanılan bu yaklaşımların; sürecin ayrıntılı olarak
incelenmesini sağlaması, gerçek yaşam becerilerini geliştirmesi, karmaşık ve üst düzey zihinsel
becerilerin değerlendirilmesine imkân tanıması, öğrenci performanslarının gözlenebilmesi ve öğretim
süreci içerisindeki gelişim düzeylerinin derinlemesine incelenebilmesi gibi avantajları bulunmaktadır.
Bununla birlikte sürecin değerlendirilmesinin zaman gerektirmesi, öğretim sürecinde yanlış zamanda
kullanımı nedeni ile öğrenci motivasyonunun düşmesi, öğrencinin bilgiyi eksik ve çarpıtarak verme
ihtimali, öğrencilerin önceden oluşturdukları ürünler hakkında hatırlama sorunu yaşamaları, testlerin
öğrenci yeterlik ve duyarlıklarını yansıtmaması gibi dezavantajlarının olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Dipnot: Bu çalışma Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bilgisayar ve Öğretim
Teknolojileri A.B.D’da yürütülmekte olan “Bilgi İşlemsel Üretkenlik Algısı Ölçeğinin Geliştirilmesi:
Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması” başlıklı yüksek lisans tezinden türetilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bilgi İ
̇
şlemsel Düşünme, Bilgi İ
̇
şlemsel Düşünme Becerisinin Ölçülmesi