Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.43, ss.1-15, 2020 (Hakemli Dergi)
Üniversitelerde genel
kültürel eğitim genellikle uluslararası literatürde genel eğitim (general education), çekirdek müfredat (core curriculum) veya liberal eğitim (liberal education)
gibi kavramlarla ifade edilir ve çok kapsamlı bir içeriğe sahiptir. Genel
kültür derslerinin en önemli amaçlarından biri, bölümün bilimsel derslerine
geçmeden önce iyi bir temel oluşturmak için gerekli becerileri sağlamaktır. Bu
beceriler arasında yazılı ve sözlü iletişim, bilgisayar ve bilgi teknolojileri
ve matematiksel düşünme yer alır. Genel kültür eğitiminin ikinci temel amacı
öğrencilerin zihinlerini yeni akademik çalışma alanlarına açmaktır. Bu da
disiplinlerarası ve özgür bir müfredat ile sağlanabilir. Çalışmanın temel
amacı, Türkiye'de uygulanan öğretmen yetiştirme programlarındaki genel kültürel
eğitimi tarihsel bir bakış açısı ve uluslararası literatür ile
değerlendirmektir. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından doküman analiz
yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın temel veri kaynağı 1980 sonrası
Yükseköğretim Kurulu tarafından geliştirilen eğitim fakülteleri lisans
programları ve ders içerikleridir. Bu bağlamda 1983, 1998, 2006, 2013, 2017 ve
2018 lisans programları incelenmiştir. Dokümanlardan elde edilen veriler içerik
analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Türkiye’de eğitim fakültelerinin lisans
programlarının güncellenmesi süreçlerinde akademik alan bilgisi ve öğretmenlik
meslek bilgisi ile beraber öğretmen yetiştirmenin üç temel ayağından birini
oluşturan genel kültür bilgisi en fazla ihmal edilen alan olagelmiştir. Mesleğinde
başarılı bir öğretmenin yeterli bir genel kültür bilgisine sahip olması
gerektiği çok çeşitli akademik çalışmalarda sürekli dile getirilmesine rağmen
nasıl bir genel kültür eğitiminin verilmesi gerektiği konusu yeterince belirgin
hale getirilememiştir. Ortaya konulan bulgular arasında; (1) Türkiye’de genelde
üniversitelerde, özelde ise eğitim fakültelerindeki genel kültür dersleri temel
bilgi ve becerileri kazandırmak için yeterli değildir. (2) Genel kültür
dersleri çoğunlukla teorik derslerdir, uygulama derslerine yeterince yer
verilmemiştir. (3) Genel kültür derslerinin yönetiminde çok başlılık söz
konusudur ve koordinasyon sorunları yaşanmaktadır. (4) Genel kültür dersleri
disiplinler arası yaklaşıma yeterince uygun değildir. Çalışmadan elde edilen bulgular
ilgili literatür ile tartışılmış ve bazı öneriler geliştirilmiştir. Özellikle
üniversitelerdeki genel kültür derslerinin öğretimi ile ilgili akademik
çalışmaların artırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Genel kültür, Öğretmen Yetiştirme,
Eğitim Fakültesi