Akademik Veri Yönetim Sistemi
ASEAD 11. ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER SEMPOZYUMU, 20 - 22 Mayıs 2023, ss.1045-1061
Britanya İmparatorluğu II. Dünya Savaşı sonrası tüm coğrafyalarda olduğu gibi Orta Doğu’daki sömürgelerinde de tutunamıyordu. Savaş sırasında işgal ettiği İran’da ve 1882’den itibaren fiili kontrolü altında bulunan Mısır’da, İngiltere’nin varlığına artık tahammül edilemiyordu. Soğuk Savaş döneminin başlangıç evresine denk gelen her iki ülkedeki tam bağımsızlık süreçleri İran’da Muhammed Musaddık, Mısır’da Cemal Abdunnâsır liderliğinde şekillenmMusaddık önderliğinde hareketlenen İran petrollerinin millileştirilmesi meselesi, İngiltere ile ABD’nin ortak düzenlediği Ajax Operasyonu ile bitirildi. Musaddık, ülkesindeki bazı çıkar gruplarının ihaneti ile uluslararası petrol sermayedarlarının komplolarına uğramıştı. Nasır’ın, önayak olduğu Süveyş Kanalının millileştirilmesi meselesi ise Soğuk Savaşın iki büyük kutbunu karşı karşıya getirmişti. İngiltere’nin bu defa Fransa ve İsrail’le birlikte gerçekleştirdiği askeri harekât bu sefer sonuçsuz kaldı. Nâsır liderliğindeki Mısır, İngiliz ve Fransız emperyalizmine ciddi bir darbe vurmuştu. Bu makale, İran petrollerinin başarısızlıkla biten millileştirilmesi ile Mısır’da başarılı olan Süveyş Kanalının millileştirilmesi süreçlerini ele almış, söz konusu hadiselerin Orta Doğu ve dünya siyasetinde yarattığı etkileri incelemiştir. Yapılan literatür taraması ve doküman analizi sonucunda İran ve Mısır kaynaklı her iki krizdeki olayların