Türkçe Öğretiminin Tarihî Kaynakları


Creative Commons License

Ensar F., Baş B., Tiryakiol S.

Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt.11, sa.25, ss.215-228, 2014 (Hakemli Dergi)

Özet

Türk dili dünyanın en köklü dillerinden biridir. Yüzyıllarca farklı coğrafyalarda işlenmiş ve bugüne kadar gelmiştir. Bu süreçte hem öğrenilmiş hem de öğretilmiştir. Bu amaçla birçok anıt dikilmiş, sözlük derlenmiş, dil bilgisi kitabı yazılmıştır. Eski Türk yazıtları ve Çin arşivlerinden derlenen bilgiler göstermektedir ki, eski Türk toplumlarında gündelik yaşam becerilerine yönelik eğitimin yanı sıra okuma ve yazma eğitimi de uygulanagelmiştir. İslam’a girdikten sonra Türkler, Arap harflerini kullanmakla birlikte kendi dillerini korumuşlardır. İlk Müslüman Türk devletlerinde resmî yazışmalar Türkçe yapılmıştır. Bu çalışmada Türkçe öğretiminin tarihî kökenlerini açıklamak amaçlanmaktadır. Bu çerçevede, İslam medeniyeti etkisine girmeden önce Türklerde eğitim-öğretim etkinlikleri kısaca tanıtılmış, Türkçenin öğretim tarihi İslam’dan önce ve sonra olmak üzere iki bölümde ele alınmıştır. Her iki bölümde de Türkçe öğretimi tarihi açısından önemli eserler sıralanmış ve özellikle Divanü Lugati’t-Türk ve Muhakemetü’l-lugateyn gibi eserlere dair açıklamalar sunulmuştur. Bazı eserlerdeki Türkçe öğretim yöntemleri özellikle değerlendirilmiştir. İslam’dan sonra yazılan Türkçe gramerleri kısaca tanıtılmış, bilhassa Çağatay sahasındaki Türkçe öğretimi üzerinde durulmuştur.