TURKISH STUDIES, cilt.9, ss.827-841, 2014 (Hakemli Dergi)
Refi Cevat Ulunay (1890 – 1968) Mütareke, Milli Mücadele ve
Cumhuriyet döneminin en popüler gazeteci ve yazarlarındandır.
Öncelikle İttihat ve Terakki Partisi’ni şiddetle eleştirdiği için 1914-1918
yılları arasında, sonrasında da Kurtuluş Savaşı’na karşı çıktığı için
1922-1938 yılları arasında sürgün hayatı yaşar.
Ulunay’ın gazeteciliğini 1938’den önce ve sonra olmak üzere ikiye
ayırmak gerekir. Refi Cevat, acı tecrübelerden sonra asıl kimliğini yurda
döndükten sonra bulur ve devrinin en nitelikli gazetecileri arasına girer.
Refi Cevat Ulunay, gazeteciliğinin yanında romancıdır da ancak
onun aynı zamanda belgesel niteliği talşıyan eserleri hakkında hiçbir
inceleme yapılmamıştır. Hatta bazı romanları gazete sayfalarında
unutulmuş, kitap haline dahi getirilmemiştir.
Çok yönlü bir aydın olan Ulunay’ın Türkçenin sadeleştirilmesi
faaliyetleri, Türk dili ve Türk edebiyatı hakkındaki yazıları önemli birer
dönem eleştirileridirler. Aynı zamanda bir çevirmen olan yazarın tanık
olduğu çeviri skandalları da ilgi çekicidir. Ayrıca bir sinema ve müzik
eleştirmeni olan Refi Cevat’ın Türk müziği ve Türk sinemasının geleceği
ile ilgili yazıları da dikkate değerdir.
Tüm bu meziyetlerine rağmen yazara ve eserlerine gerekli ilginin
gösterilmemiş olması onun bir dönem Milli Mücadele’ye muhalefet etmiş
olmasından ileri gelmiş olabilir. Ancak Ulunay’ın gazete ve dergilerdeki
yazıları incelendiğinde, Cumhuriyet dönemininin en önemli
meselelerinin gözler önüne serildiği, yazarın kendi hatıralarıyla da
biçimlenen bu yazıların o dönemle ilgili daha önce bilinmeyen birçok
konuyu ortaya çıkardığı görülecektir.