Bir çeviri türü olarak sosyal bilimler çevirisi özellikleri, çeviri olguları ve mesleki yeterlilikleri


Creative Commons License

Özcan L.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, cilt.22, sa.1, ss.1053-1066, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Sosyal bilimler alanındaki metinler yoğun bilgi içeren, terim ve kavram anlamında özel alan çevirmenliği kadar uzmanlık ve yetkinlik isteyen, biçemsel yönden yazın eserleriyle karşılaştırılabilecek ölçüde yazarlarının izini ve biçemini belirten özel metinler olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyal bilimler içerdikleri bilgi ve terim yüküyle teknik çeviri alanının pek çok gereklerine hitap ettikleri gibi yazınsal biçemleri, dilleri ve hitap ettikleri kitlelerin çeşitliği açısından da yazınsal çeviri türüne özgü bazı hasletlere de sahip olmayı gerektirirler. Bunlara ek olarak sosyal bilim metinleri, özel alanlarda üretilen metinler olarak genel kitap çevirilerinden de nitelik olarak belirgin farklılık göstermektedirler. Bu nedenlerle, sosyal bilimlerin çevirilerini belirli bir çeviri türüne yerleştirebilmek mümkün gözükmediğinden, bu çevirileri, kendine özgü bir çeviri türü olarak tanımlayabiliriz. Bu nedenle, bu çeviri türüne özgü çeviri olgularını, bu olguların getirdiği güçlükleri, sorunları, bunların çözülebilmesini sağlayacak çözüm önerilerini belirlemek, bu çeviri türünün mesleki yeterlilik çerçevesini çizmeye çalışmak makalemizin kapsamını oluşturmaktadır. Makalemizde ilk olarak sosyal bilimler çevirisi alanının tanımını, bu konuda daha önce çalışmış çeviri kuramcılarının görüş ve önerilerine değinerek yapmaya çalışacağız. Ardından alanda çalışan uzman çevirmenlerin deneyimlerinin ışığında sosyal bilimlerin çevirilerinin özellikleri çeşitli örnekler üzerinden incelenecektir. Sonrasında özellikle sosyal bilimler çevirisi alanında önemli çalışmalara imza atan Sündüz Öztürk Kasar’ın alanla ilgili görüş ve açılımlarına başvurarak bu çeviri türü özelinde karşılaşılan kimi zorlukların aşılması yönünde kullanılabilecek çeviri yöntemlerine dair öneriler getirilecektir. Son olarak bu çeviri türünde çalışan ya da çalışacak olan çevirmenlerin ne tür mesleki yeterliliklere sahip olmaları gerektiği konusunda bir taslak çizilmeye çalışılacaktır. Çalışmamızın sosyal bilimlerin çevirisi türünde farkındalık yaratması, bu türe özgü çeviri sorunsallarının daha fazla tartışılmasına bir nebze katkı sağlaması ise amaçlanan sonucumuz olacaktır.