Research Information System
in: Halk Gastronomisi II, Prof. Dr. Mehmet Erol, Editor, Paradigma Yayınları, Çanakkale, pp.2-10, 2024
Boza, tarihi MÖ 9000-8000 yıllarına kadar uzanan ve genellikle darıdan yapılan fermente formda tüketilen kadim bir içecektir. Kökeni Hitit ve Mezopotamya dönemlerine dayanan bu içecek birçok medeniyet tarafından tüketilmiştir. Boza, coğrafi olarak birçok bölgede görülürken, yayılımında ve çeşitlenmesinde tüccar denizcilerin ve Türk göçlerinin etkili olduğu düşünülmektedir. Osmanlı Dönemi’nde ise alkollü içeceklerin yasaklanmasıyla birlikte boza engellemelere de maruz kalmıştır. Bozanın tüketildiği önemli merkezlerden biri olan İstanbul'da, Hacı Sadık Bey tarafından yapılan “tatlı boza” 1870'li yıllarda tüm şehre yayılmıştır. Yeme-içme kültürünün birçok örneğini barındıran İstanbul, geleneği hâlen devam eden boza için de kült bir mekândır. Araştırma, zengin kültürel ve edebi malzeme sunan ayrıca Vefa Bozası olarak bilinen boza çeşidinin İstanbul çevresindeki etkilerini ve günümüze kadar uzanan yolculuğundaki unsurları ortaya koymayı hedeflemektedir. Bozanın nasıl tüketildiği, nasıl yapıldığı, içerdiği malzemeler, hangi mevsimde neden tercih edildiği ve İstanbul'da bozanın öneminin ne olduğu gibi sorular araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Bozanın İstanbul'da ve günümüzde geçirdiği kültürel ve edebi evreler incelendiğinde boza kültürünün daha iyi anlaşılması sağlanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Boza, Vefa Bozacısı, Darı, Fermente, İstanbul