Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. INES Education and Social Science Congress (ESS - 2018), Antalya, Türkiye, 28 Nisan 2018, ss.69-75
Terbiye kavramının kökeni, besleyen, büyüten, yetiştiren, eğiten, terbiye eden anlamında “Rab”
sözcüğüne dayanır. Rab, terbiye edicidir. Giambattista Vico, Yeni Bilim’de, semavi dinleri ifade
etmek için “İbrani kavimler”den, Tanrı ile bağı kesilmemiş kavimler olarak söz ederken, bu
kavimlerin Tanrı’dan aldıkları bilgi ve öğreti ile oluşturdukları düzene, anlayış ve kavrayış biçimine
işaret eder. Kur’an’da Allah’ın insana bilmediğini öğreten, kalemle yazmayı öğreten olduğu yönünde
ifadeler vardır. Peygamberler, insanlığı eğiten, yol ve yön gösteren, onları terbiye eden kişiler olarak
bu ilahi eğitimin en somut ifadeleridir.
Yetişkinlerin, yetişmekte olan nesilleri eğitmeleri bir hak değil, ödevdir. Bu ödevi yerine
getiremediklerinde insanlık adına, kendi gelecekleri ve nesilleri adına sorumluluklarını yerine
getirmemiş olurlar. Bu sorumluluğun yerine getirilmesinde öğretmenlerin önemli görevi vardır.
Öğretmen, eğitim ve öğretimin üç temel ögesinden biridir. Bir toplumdaki eğitimin niteliği ve kalitesi,
o toplumun eğitime ve öğretime verdiği değerde, uyguladığı programda, öğretmen yetiştirme
sisteminde görülebilir. Öğretmen, eğitici ve öğreticidir; bu görevini belirli ölçütler içinde
sürdürebilmesi için daha önceden uygun şekilde eğitilmiş olması gerekir. Şu bir kuraldır:
Öğretmenlerini iyi yetiştirebilen toplumların eğitim seviyeleri de yüksektir. Öğretmen kalitesi,
eğitimin kalitesinin en belirgin göstergesidir.
Geleneksel kültürde öğretmenlik, bir mesleğe, belirli kişilerle özgü kılınmamıştır. Denilebilirse,
herkes öğretmendir. Zira herkesin, diğerleri için, özellikle de kedisinden altta ve geride olanlar için
model olarak davranma sorumluluğu vardır. Bu “örnek-model” yaşantı, herkesin bir öğretici, bir yol
gösterici, bir irşat edici olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Farabî, bütün yöneticilerin
yönettikleri kitlenin öğretmeni olduğunu söyler. Anne baba çocukları, öğretmen sınıfı, başkan halkı
için öğretmendir; onları eğitme öğretme ve onlara model olma sorumluluğu vardır.