Akademik Veri Yönetim Sistemi
THE JOURNAL OF ACADEMIC SOCIAL SCIENCE STUDIES, ss.529-550, 2019 (Hakemli Dergi)
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde hizmet veren Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Arşivi’nde, Türkiye’nin dört bir yanındaki müzelerde görev almış müze memurlarının terfiye hak kazanmalarını sağlamak amacıyla hazırladıkları, müdürlük envanterinde “terfi tezi” ya da “terfi etüdü” olarak adlandırılan önemli çalışmalar bulunmaktadır. Günümüze kadar gelebilmiş bu etüt çalışmaları, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arşiv birimi sorumluları tarafından Klasör 1’den Klasör 34’e kadar numaralandırılarak 330 dosya şeklinde tasnif edilerek muhafaza edilmektedir. Bu tezlerden en erken 1936 senesinde yazılanlar olup, en geç ise 1985 yılında yazılan tek bir çalışma bulunmaktadır. Bu 330 tezin konu dağılımlarına bakıldığında; halkbilimi, dilbilimi, coğrafya, tarih, hukuk, arkeoloji, kazı, restorasyon, sanat tarihi, mimarlık tarihi vb. gibi birçok önemli alanda özgün konu başlıklarına göre yazıldıkları görülmektedir. Yapılan literatür araştırması neticesinde, bu etütlerin, 23.06.1934 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen 2530 sayılı “Müze ve Rasathane Teşkilât Kanunu” doğrultusunda yazılmaya başlandıkları anlaşılmıştır. Bu husus, terfi tezlerinin yazılış amacının sadece terfi etmek olmadığını ve ülkede uygulanan kültür politikasında müzeciliğin sahip olduğu yeri göstermektedir. Ayrıca, bu terfi tezlerinin içerik ve kurguları dikkate alındığında her biri önemli birer belge niteliği taşıyan bu çalışmalardan yayınlar yapıldığı görülmektedir. Bu tezleri hazırlayan müzecilerin birçok farklı mesleklerden gelmesi ise etütleri daha ilginç bir noktaya taşımaktadır. Bu makalede, sanat ve mimarlık tarihine katkı sunan 37 adet tez içerisinden tek mimar olarak müzeciliğe hizmet vermiş Yüksek Mimar Mustafa Ayaşlıoğlu’na ait iki terfi etüdünün incelenmesi örnek tablolar üzerinden yapılacaktır.