Yeni medya etiği etrafında üretilen tara-çeviri pratikleri: Kavramsal tartışmalardan saha deneyimlerine


Creative Commons License

Görgüler Z.

RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, sa.25, ss.1198-1213, 2021 (Hakemli Dergi)

Özet

Yeni medya ağları çeviri pratiklerini ve çevirmen kimliklerini yeniden üretirken, çeviri etiğine ilişkin kavramları ve yaklaşımları da yeniden yapılandırmaktadır (Fernández-Costales, 2011, 2012; Gambier, 2009; Pérez-González ve Susam-Saraeva, 2012; O’Hagan, 2009). Küreselleşme hareketiyle birlikte Japonya’nın kültürel düzlemde yumuşak gücünü temsil eden, Japonca ve İngilizce kaleme alınan manga yapıtları dijital ağlarda farklı dillere çevrilmektedir. Manga yapıtlarının sanal ortamda yapılan çevirileri, tara-çeviri olarak adlandırılırken, bu içerikleri üreten çevirmenler ise tara- çevirmen olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, dijital ağlarda şekillenen tara-çeviri pratiklerinin ve tara-çevirmen kimliklerinin yeni medya etiğine ilişkin kavramlar ve yöntemler (Binark ve Bayraktutan, 2013; Niedzvieck, 2010; Uzun, 2013) ışığında okunması ve tara-çevirmenlerin bu süreçte inşa ettikleri çeviri etiği hareketinin görünür kılınması amaçlanmaktadır. Saha çalıması kapsamında, farklı tara-çeviri topluluklarında tara-çeviri içeriği (İngilizceden Türkçeye) üreten 5 tara-çevirmenin bu yönde benimsedikleri üretim pratiklerinde, yeni medya etiğine ilişkin kavramların ve yaklaşımların netnografik izleri sürülmektir. Bu çerçevede, ortak iletişim etiği, açık etik yapma, özdenetimsel anlayış, yeni medya okuryazarlığı ve etik muhakeme becerisi gibi yeni medya etiğine ilişkin kavramlar ve yöntemler etrafında üretilen tara-çeviri pratiklerine ve tara- çevirmen kimliklerine dikkat çekilmektedir. Çeviri etiğinin kavramsal dayanaklarını genişleten ve çeşitlendiren bu çalışmada, çeviri alanının yeni medya alanıyla kurduğu disiplinlerarası etkileşime ışık tutulmaktadır. Bununla birlikte, çeviri etiğinde yürütülen kuramsal sorgulamaların, saha deneyimleriyle birlikte yeniden inşa edilebileceği gerçeği araştırma kapsamında tartışmaya açılmaktadır. Sonuç olarak yeni medya etiğine ilişkin kavramsal dayanakların, tara-çeviri pratikleri ve tara-çevirmen kimlikleri üzerindeki yansımalarına odaklanmak, çeviri etiğine ilişkin yeni sorgulamaların ve yeni düşünce biçimlerinin şekillenmesine bir nebze de olsa katkı sağlayacaktır.