Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Birce Köksal
Eş Danışman: Mehmet Fevzi Uğuryol
Danışman: Dilek Ekşi Akbulut
Özet:
Arkeolojik sit alanlarının korunması, insanlık tarihine ışık tutan somut kaynaklar olan arkeolojik kalıntıların korunması için gereklidir. Bu nedenle bu alanlarda öncelikle sorunların belirlenmesi ve alanın bu sorunlardan uzak tutulması gerekmektedir. Alanların zararlardan korunması için yapılabilecek koruma müdahalelerinden biri koruyucu örtülerdir. Bu müdahalelerde dikkate alınması gereken birincil kaynaklar koruma mevzuatı ve yasal düzenlemelerdir. Bu kapsamda bu iki konuyu ortak bir paydada ele alan "Arkeolojik Sit Alanlarının Korunmasında Koruyucu Örtülerin Ve Çatıların Uluslararası Ve Ulusal Mevzuat Açısından İrdelenmesi" adlı yüksek lisans tezinde arkeolojik alanların korunmasına katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Tezin birinci bölümünde; literatür çalışmaları ve gözlemlerden elde edilen bilgilerle çalışmanın amacı, hipotezi, kapsamı ve yöntemi belirlenmiştir. Tezin ikinci bölümünde; arkeolojik sit alanı tanımlanarak bu alanlara ve kalıntılara zarar veren sorunlar aktarılmıştır. Bu kapsamda arkeolojik alanlardaki sorunlar; arkeolojik alanın kendinden kaynaklanan sorunlar, insanlardan kaynaklanan sorunlar ve çevresel etmenlerden kaynaklanan sorunlar başlıkları altında incelenmiştir. Üçüncü bölümde; arkeolojik sit alanlarının korunması konusu incelenmiştir. Bu kapsamda dikkate alınabilecek arkeolojik alan yönetimi projeleri araştırılarak, koruma örtülerinin bu projelerdeki yeri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın devam eden kısmında arkeolojik alanların korunmasına dair mevzuatın tarihsel gelişimi, uluslararası ve Türkiye'deki mevzuat ayrımıyla incelenmiştir. Bölümün devamında ise bu mevzuat içerisinde koruyucu örtülere yönelik maddeler içeren yasal düzenlemeler ayrıca tespit edilmiş, bölüm sonunda bu maddeler yorumlanarak koruyucu örtü uygulamalarında yer alacak disiplinler ile örtülerin tasarımı ve uygulanmasına dair kriter olabilecek çıkarımlar yapılmıştır. Bu incelemeler sonucunda koruyucu örtülere yönelik bir mevzuat eksikliği tespit edilmiştir. Dördüncü bölümde ise; 18 farklı arkeolojik alanda yapılan veya tasarlanan koruyucu örtü örnekleri coğrafi koşullar, alanların tarihsel süreçteki yerleri, topoğrafya ve zemin özellikleri ile derecelendirme özellikleri doğrultusunda dünya ve Türkiye'deki uygulamalar ayrımıyla incelenmiştir. Bu incelemeler sonucunda dünyadaki ve Türkiye'deki örtü örneklerinin farklılıkları da tartışılmıştır. Bu kapsamda örneklerdeki farklılıkların, çalışmalarda bir standart belirleyecek, koruyucu örtülere yönelik spesifik bir mevzuatın eksikliğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Tezin beşinci bölümünde; tüm araştırmaların sonunda ulaşılan sonuçlar verilerek, mevzuata ve bundan sonraki çalışmalara dair bazı öneriler sunulmuş; koruyucu örtü uygulamalarına yönelik, standart bir yöntem oluşturabilecek bir çalışma planı önerilmiştir.